Φινλανδία: Στη χώρα όπου οι άνθρωποι είναι σημαντικοί

ΕΛΣΙΝΚΙ «Οι άνθρωποι είναι το σημαντικότερο κεφάλαιο ενός έθνους. Εχουν το δικαίωμα να λάβουν εξαιρετική εκπαίδευση, η οποία θα συμβάλει στη μεγιστοποίηση της δυνατότητας που έχουν να γίνουν όποιοι και ό,τι επιθυμούν». Αυτή η βασική αρχή του φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπως περιγράφεται σε ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας, υπήρξε η αφετηρία και η κινητήριος δύναμη για τη διαμόρφωση ενός από τα πιο επιτυχημένα και αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο.

Η παιδεία θεωρείται ότι συνέβαλε καθοριστικά, ώστε, στα 100 χρόνια που συμπληρώθηκαν φέτος από την ανεξαρτησία του, ένα από τα φτωχότερα κράτη του πλανήτη να εξελιχθεί σε χώρα-πρότυπο, με εξαιρετικές επιδόσεις στους τομείς της τεχνολογίας, της επιστήμης και της εκπαίδευσης. Ολοι οι μαθητές στη Φινλανδία έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό τους υπόβαθρο, ενώ το ωρολόγιο πρόγραμμα, αντί να ευνοεί τον ανταγωνισμό και τη σύγκριση, παρέχει υποστήριξη και καθοδήγηση σε κάθε μαθητή ξεχωριστά ανάλογα με την προσωπικότητά του.

Η βασική εκπαίδευση διαρκεί εννέα χρόνια, ενώ προωθείται ένα σύστημα διά βίου εκπαίδευσης και αυτοβελτίωσης.

Η διδασκαλία επικεντρώνεται στις ικανότητες των παιδιών, αποσκοπεί στη δημιουργία αίσθησης ασφάλειας και στην ανάπτυξη της συναισθηματικής τους ζωής και των κοινωνικών τους δεξιοτήτων, με βασικό εργαλείο την ενθάρρυνση και την επιβράβευση των μαθητών και όχι τη βαθμοθηρία. Η βασική εκπαίδευση ξεκινά στα 7 και διαρκεί εννέα χρόνια, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες προωθείται ένα σύστημα διά βίου εκπαίδευσης και αυτοβελτίωσης, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το επάγγελμα του δασκάλου απολαύει μεγάλου σεβασμού στη φινλανδική κοινωνία.

Το 75% των Φινλανδών ηλικίας 20-24 ετών έχει ολοκληρώσει τις σπουδές που τους δίνει τη δυνατότητα να εγγραφούν σε κάποιο από τα 14 πανεπιστήμια ή τα 25 τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας και περίπου το 41% των εργαζομένων διαθέτει ανώτερη εκπαίδευση.

Το πιο πρόσφατο εθνικό πρόγραμμα σπουδών σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή στις κατευθύνσεις της εκπαίδευσης, με έμφαση στην αλλαγή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, με την παραδοσιακή σχολική αίθουσα, η διδασκαλία και η μελέτη λαμβάνουν χώρα ολοένα και συχνότερα έξω, στη γειτονιά, σε μουσεία, σε εταιρείες, αλλά και σε εικονικά περιβάλλοντα, όπως πλατφόρμες και παιχνίδια. Η τεχνολογία φυσικά αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία και παρουσία στις καθημερινές σχολικές δραστηριότητες. Ο στόχος είναι η ψηφιοποίηση της μάθησης. Και δεν είναι τόσο βαρετός όσο ακούγεται.

Είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε για τις τελευταίες εξελίξεις αλλά και για τον μελλοντικό κυβερνητικό σχεδιασμό στη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψης στη Φινλανδία, με αφορμή τη διοργάνωση Slush 2017 – το μεγαλύτερο event startup και πρωτοπόρων τεχνολογιών στη χώρα, με περισσότερες από 2.600 startups, 1.500 επενδυτές, 600 δημοσιογράφους από 130 χώρες και πάνω από 20.000 επισκέπτες.

Εξάγοντας εκπαίδευση

Είναι πολλές οι χώρες ανά την υφήλιο που διαθέτουν αξιόλογα εκπαιδευτικά συστήματα και οι οποίες εισάγουν φοιτητές που επιθυμούν να επωφεληθούν από αυτά. Η Φινλανδία πρωτοπορεί «εξάγοντας» το εκπαιδευτικό της σύστημα. Η Helsinki International Schools είναι μια startup επιχείρηση που στοχεύει στην «παγκοσμιοποίηση» του προσχολικού συστήματος, για παιδιά κάτω των 7 ετών. Πρόκειται για ένα μοντέλο που μπορεί να μεταφερθεί σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου με τη μέθοδο του franchise. Το πρώτο ΗΕΙ σχολείο ξεκίνησε να λειτουργεί τον περαμένο Σεπτέμβριο στην Κίνα, με 300 μαθητές, ηλικίας 3-6 ετών, σε ένα κτίριο 4.500 τ.μ. Σύντομα πρόκειται να ανοίξει και δεύτερο σχολείο στην Αυστραλία.

Το Big Bang Legends σχεδιάστηκε από μέλη της ομάδας που έκαναν παγκόσμια επιτυχία με τα δημοφιλή Angry Birds.

Παίζοντας... Φυσική στο τάμπλετ

Η ώρα είναι λίγο μετά τις 9 το πρωί και ο ήλιος παλεύει να διαλύσει την ψυχρή καταχνιά που πλανιέται πάνω από το Ελσίνκι. Στη γειτονιά Καλασάταμα, το νέο δημοτικό σχολείο σφύζει από ζωή, καθώς οι μικροί μαθητές έχουν ήδη μοιραστεί στις τάξεις και έχουν ξεκινήσει τις δραστηριότητές τους.

Το σχολείο λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια και σχεδιάστηκε από την αρχή, ώστε να διαθέτει εναλλασσόμενα και εναλλακτικά παιδαγωγικά περιβάλλοντα με σύνθημα «λιγότερο μάθημα στο θρανίο». Σε μια μεγάλη αίθουσα με καναπέδες και πουφ, οι μαθητές σε ομάδες ψάχνουν στα τάμπλετ τους πληροφορίες για κάποιο πρότζεκτ. Είναι ενθουσιασμένοι, γιατί σήμερα θα δοκιμάσουν δύο νέες εφαρμογές-παιχνίδια, τα Big Bang Legends και Mightifier, που το σχολείο θα εντάξει στο εκπαιδευτικό υλικό.

Εμπειρία μάθησης

Το Big Bang Legends σχεδιάστηκε από μέλη της ομάδας που έκαναν παγκόσμια επιτυχία με τα δημοφιλή Angry Birds, στη βάση της πεποίθησης ότι κάθε καλό παιχνίδι είναι μια εμπειρία μάθησης. Η νέα εταιρεία, με την επωνυμία Lightneer, δημιούργησε μια ομάδα με παιδαγωγούς, σχεδιαστές παιχνιδιών, επιστήμονες, με στόχο να καθιερωθεί ως ένα μπραντ που ειδικεύεται σε εξαιρετικά εκπαιδευτικά παιχνίδια.

«Δεν σχεδιάζουμε ένα παιχνίδι αλλά πολλά, ο στόχος μας δεν είναι να αναπτύξουμε ένα παιχνίδι που θα γίνει επιτυχία για 100 μέρες, αλλά μια επωνυμία που θα κρατήσει 100 χρόνια», μας εξηγεί ο συνιδρυτής της Lightneer Πίτερ Βέστερμπακα. Οι ήρωες του Big Bang Legends είναι τα στοιχεία του περιοδικού πίνακα και οι χρήστες, παίζοντας μαζί τους, μαθαίνουν τα χαρακτηριστικά τους χωρίς ουσιαστικά να συνειδητοποιούν ότι διδάσκονται σωματιδιακή φυσική.

Επόμενα παιχνίδια θα έχουν ως θέμα τη βιολογία, τη χημεία, τη γεωγραφία και αντίστοιχους ήρωες. Ηδη το Big Bang Legends είναι διαθέσιμο στη Φινλανδία, στη Σινγκαπούρη, στη Σλοβακία και στην Αργεντινή, ενώ στο τέλος του Φεβρουαρίου θα λανσαριστεί παγκοσμίως και θα ακολουθήσουν σειρά κινουμένων σχεδίων αλλά και προϊόντα με τους ήρωες. Τα παιδιά της Γ΄ Δημοτικού έχουν ήδη ξεκινήσει το Big Bang Legends και μοιάζουν ενθουσιασμένα.

Το Mightifier διατίθεται σε iOS και Android και έχει ήδη 15.000 χρήστες, τους μισούς στη Φινλανδία και ένα 10% από την Ασία.

Ανταλλάσσοντας θετικές κρίσεις

Στη διπλανή αίθουσα, όπου βρίσκονται τα «δευτεράκια», η δασκάλα έχει μόλις ολοκληρώσει την παρουσίαση του Mightifier. Πρόκειται για μια εφαρμογή που βοηθά τα παιδιά να ανταλλάξουν θετικές κρίσεις το ένα για το άλλο, τονώνοντας την αυτοπεποίθησή τους και προλαμβάνοντας φαινόμενα bullying.

Οταν η δασκάλα δίνει το σύνθημα για την έναρξη του πρώτου «γύρου», τα παιδιά, ανά προκαθορισμένες τυχαίες δυάδες, πρέπει να επαινέσουν ένα θετικό χαρακτηριστικό ή μια συμπεριφορά του συμμαθητή τους συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα πεδία στην εφαρμογή. Στο τέλος του γύρου, η δασκάλα ελέγχει τις απαντήσεις τους, για να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια ανάρμοστη και στη συνέχεια κάθε παιδί βλέπει τι έγραψε ο συμμαθητής του.

«Είναι εκπληκτικές οι αντιδράσεις των παιδιών», μας λέει η Μέρβι Πανκαλάινεν, δημιουργός του παιχνιδιού, «ενώ θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς ότι εξαιρετικά θετικό αντίκτυπο έχει η εφαρμογή του Mightifier και στη λειτουργία της ομάδας και στην εκπαιδευτική διαδικασία». Θυμάται ότι πριν από μερικούς μήνες μια γνωστή της δασκάλα τής διηγήθηκε την εμπειρία ενός συναδέλφου της στο σχολείο, ο οποίος είχε μια ομολογουμένως δύσκολη τάξη, με πολλές εντάσεις. «Ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή και σύντομα», διηγείται η Μέρβι, «όλοι έδειχναν πιο χαρούμενοι, σταμάτησαν οι καβγάδες και αυξήθηκε η απόδοσή της διευκολύνοντας τη δουλειά του δασκάλου». Το Mightifier διατίθεται σε iOS και Android και έχει ήδη 15.000 χρήστες, τους μισούς στη Φινλανδία και ένα 10% από την Ασία. Οι οδηγίες και το interface της εφαρμογής είναι προς το παρόν στα σουηδικά, στα φινλανδικά και στα αγγλικά.

Γύρω μας τα παιδιά έχουν αρχίσει να διαβάζουν τις γνώμες των συμμαθητών τους. Πολλά γελούν ευχαριστημένα, άλλα κοκκινίζουν, κάποια ευχαριστούν για τα καλά τους λόγια.

kathimerini.gr