Πατριαρχικὰ παράδοξα

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος ἐπέλεξε τὸ τέλος τοῦ ἔτους γιὰ νὰ ἐνεργήσει κατὰ παράδοξο καὶ ἀσυνήθιστο γιὰ τὰ  πατριαρχικὰ ἔθη τρόπο.

Παράδοξος ὁ τρόπος, ὅτι ἐπέλεξε νὰ δώσει συνέντευξη στὸ τέλος τοῦ χρόνου, συνήθως σημεῖο ἀναφορᾶς καὶ ἀπολογισμοῦ. Παράδοξο τὸ ὅτι ἐπέλεξε νὰ δώσει τὴ συνέντευξη στὸ περιοδικὸ «Σχεδία», ἕνα περιοδικὸ «δρόμου», μὲ κοινωνικὸ περιεχόμενο. Παράδοξο ὅτι μίλησε σὲ πολὺ ἁπλουστευμένη γλώσσα – ἴσως εἶναι ἡ πρώτη φορὰ -, μὲ  ἐκφράσεις ποὺ δὲν συνηθίζει, ὅπως ὅτι ὁ Θεὸς «ταπεινώθηκε ἐθελούσια καὶ ἔγινε ἄνθρωπος», ἢ ὅτι «ἡ γηραιὰ ἤπειρος ἀπέδειξε τήν ἀνοιχτότητά της...». 

Κυρίως ὅμως παράδοξη εἶναι ἡ παρέμβασή του στὰ ἐσωτερικά τῆς χώρας ἐπὶ ἑνὸς κοινωνικοῦ θέματος, μὲ σαφεῖς πολιτικὲς διαστάσεις. Ὅπως εἶπε μὲ τὸν τελευταίως...

ψηφισθέντα Νόμο «χιλιάδες ἀδελφοί μας βρίσκονται ἀντιμέτωποι μὲ τὸ ἐνδεχόμενο νὰ μείνουν χωρὶς κατοικία, ἀφοῦ, ὅπως ἀκοῦμε, ἀρκετὰ σπίτια θὰ κατασχεθοῦν μὲ τοὺς πλειστηριασμούς, λόγω τῶν ἀνεξόφλητων δανείων. Πονᾶ ἡ ψυχή μας γι’ αὐτὴ τὴ νέα πραγματικότητα καὶ εὐχόμαστε νὰ εἶναι ὅσο πιὸ ἀνώδυνη γίνεται γιὰ τὸν ἑλληνικὸ λαό, ποὺ ἤδη ἔχει ταλαιπωρηθεῖ ἀρκετά. Προ παντὸς νὰ διαφυλαχθεῖ στὸ ἀκέραιο ἡ συνοχὴ τῆς κοινωνίας. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας εἶναι σημαντικὸ ὁ κάθε ἄνθρωπος νὰ ἔχει στέγη». Παράδοξο εἶναι ὁ Πατριάρχης, ποὺ ἐκπροσωπεῖ ἕναν ὑψηλὸ θεσμό, νὰ λέγει ὅτι κρίνει καὶ ἐπικρίνει τὴν ἑλληνικὴ κυβέρνηση, μὲ βάση τὰ ὅσα ἄκουσε, δηλαδὴ ὄχι ὑπεύθυνα καὶ μετὰ ἀπὸ μία ἐμπεριστατωμένη μελέτη καὶ γνώση τοῦ σοβαροῦ κοινωνικοῦ θέματος ποὺ θίγει. 

Παράδοξο εἶναι ὅτι ἐπέλεξε νὰ παρέμβει στὰ ἐσωτερικά τῆς Ἑλλάδος σὲ ἕνα κοινωνικὸ ζήτημα καὶ ὄχι σὲ ἄλλα ζητήματα ποὺ ἔχουν θεολογικό, ἐκκλησιαστικὸ περιεχόμενο, μὲ προεκτάσεις καὶ ἐπιπτώσεις σοβαρὲς στὴν ἰδιοπροσωπία τῶν Ἑλλήνων. Καμμία παρέμβαση γιὰ τὴν ὕλη στὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, καμμία παρέμβαση στὴν ὕλη τοῦ μαθήματος τῆς ἱστορίας, καμμία παρέμβαση στὸ θέμα τῆς ἀναγνώρισης τοῦ συμφώνου συμβίωσης τῶν ὁμοφύλων, καμμία παρέμβαση στὸ θέμα τοῦ αὐτοπροσδιορισμοῦ τοῦ φύλου στὴν ἐφηβεία. Ἀκόμη, παλαιότερα, στὸ θέμα τῶν ταυτοτήτων σιώπησε καὶ συνεργάσθηκε  μὲ τὸν τότε Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο καὶ τὸν πρωθυπουργὸ κ. Κώστα Σημίτη κατὰ τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας....

Βεβαίως ἂν ἔπαιρνε θέση στὰ θέματα αὐτὰ θὰ προκαλοῦσε σὲ βάρος του ἀρνητικὰ σχόλια, θὰ ἔμπαινε σὲ μία κατάσταση ἀντιπαράθεσης μὲ τοὺς ἀθέους καὶ τοὺς ἀντιεκκλησιαστικοὺς κύκλους, θὰ χαλοῦσε ἡ εἰκόνα του... Ἐνῶ τὸ ζήτημα τῶν πλειστηριασμῶν χωράει λαϊκισμὸ καὶ σὲ  τυχὸν ἀρνητικὸ σχόλιο ἔχει τὸ ἠθικὸ πλεονέκτημα, μάλιστα ὅταν ρίχνει τὸ καθαρὰ πολιτικὸ – δημαγωγικὸ σύνθημα «κάθε ἄνθρωπος καὶ μία στέγη». Σημειώνεται ὅτι τὴ συνέντευξη πρόβαλαν τὰ «πατριαρχικὰ» καὶ τὰ ἀντιπολιτευόμενα τὴν κυβέρνηση ΜΜΕ καὶ τὴν ἀποσιώπησαν τὰ φιλοκυβερνητικά...

Εἶναι παράδοξο ἐπίσης ὅτι ὁ πατριάρχης ἐπέλεξε ἕνα περιοδικὸ ἄσχετο πρὸς τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα γιὰ νὰ μιλήσει γιὰ ἐσωτερικά τῆς Ἐκκλησίας ζητήματα καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό του. Μίλησε γιὰ ἐκείνους «ποὺ θεωροῦν ὅτι εἶναι παραδοσιακοί, ἀλλὰ στὴν οὐσία εἶναι φανατικοὶ καὶ φονταμενταλιστές.... Ἡ φονταμενταλιστικὴ προσέγγιση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων ὁδηγεῖ στὴν εἰδωλοποίηση καὶ ὄχι στὴν ἀλήθεια τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.... Ἡ Σύνοδος εἶναι ὁ μοναδικὸς τρόπος ἐκφράσεως καὶ διατυπώσεως τῆς ἀλάθητης ἑρμηνείας τῆς πίστεως καὶ τῆς διαφυλάξεως τῆς ἑνότητας. Ὅλα τὰ ἄλλα βασίζονται στὴν κατάχρηση τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁδηγοῦν στὸν ἀποπροσανατολισμὸ ἀπὸ τὴν ἀλήθεια...».

Εἶναι παράδοξο ὅτι σημειώνει στὸ ἴδιο περιοδικὸ πὼς στὴν προσπάθεια τοῦ διαλόγου μὲ τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς βλέπει ὄτι «πολλὰ ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς προσπάθειας μπορεῖ νὰ μὴν φαίνονται μὲ τὴν πρώτη ματιά, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχουν». Και ὡς τέτοιο θετικὸ ἀποτέλεσμα ἀναφέρει τὶς προσωπικὲς σχέσεις του μὲ τὸν Πάπα Φραγκίσκο: «Οἱ σχέσεις μας μὲ τὸν Πάπα Φραγκίσκο εἶναι φιλικὲς καὶ μπορῶ νὰ πῶ ἀδελφικές. Ἔχουμε κοινὰ ἐνδιαφέροντα, κοινὲς ἀγωνίες καὶ προσδοκίες...». Σημειώνεται ὅτι ὁ Πατριάρχης  ἀναφέρει τὴ συνάντησή του μὲ τὸν Πάπα Φραγκίσκο στὴ Λέσβο, κανονικὸ ἔδαφος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, χωρὶς νὰ ἀναφέρει τὴν ἐκεῖ παρουσία τοῦ Προκαθημένου Της... Σὰ νὰ μὴν ὑπάρχει...

Ὡς πρὸς τὴν Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία εἶναι παράδοξο ὅτι μιλάει γιὰ τὰ βιοτικὸ ζήτημα, ποὺ ἀντιμετωπίζει τὸ ποίμνιό Της, χωρὶς νὰ ἀναφερθεῖ καθόλου στὸ κοινωνικὸ ἔργο ποὺ Αὐτὴ ἐπιτελεῖ καὶ ποὺ ἀκόμη καὶ οἱ ἀντίπαλοί της ἔχουν παραδεχθεῖ ὅτι εἶναι σημαντικό. Σημειώνεται ὅτι ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δὲν ἐξέδωσε κάποια ἀνακοίνωση γιὰ τὸ θέμα τῶν πλειστηριασμῶν. Περὶ αὐτοῦ ὑπῆρξαν δηλώσεις μεμονωμένων Μητροπολιτῶν (Ναυπάκτου, Μεσσηνίας), ποὺ ἀκολούθησαν χρονικὰ τὴ συνέντευξη τοῦ Πατριάρχου.        

Παράδοξο τὸ ὅλο σκηνικό τῆς συνέντευξης. Συνεργάτες ἑνὸς περιοδικοῦ ἀστέγων καὶ ἀνέργων δὲν πῆραν τὴ συνέντευξη μὲ τὰ χωρὶς οἰκονομικὸ κόστος ὑπάρχοντα σύγχρονα μέσα ἐπικοινωνίας. Τουλάχιστον τρία στελέχη του μετέβησαν στὴν Κωνσταντινούπολη, ὄπου  διέμειναν τουλάχιστον γιὰ μίαν ἡμέρα... Καὶ στὸ κύριο ἄρθρο τοῦ τεύχους, ποὺ εἶναι ἡ συνέντευξη τοῦ Πατριάρχου, τονίζεται ὅτι δὲν πρέπει νὰ εἴμαστε καταναλωτικοί...

Παράδοξο τέλος ὅτι ὁ Πατριάρχης μιλάει ἐπαινετικὰ γιὰ τὸν ἑαυτό του, καί, στὴ ροὴ τοῦ λόγου, λέγει καὶ ὑπερβολές. Παράδειγμα. «Ἐργάζομαι μέχρι πολὺ ἀργὰ τὸ βράδυ. Κάθε μέρα. Ὅλο τὸ χρόνο...». Ἀφοῦ ἔφυγαν οἱ συνεργάτες τοῦ περιοδικοῦ, κατὰ τὸ ἀνακοινωθὲν τοῦ Πατριαρχείου (22-12-2017), ὁ Παναγιώτατος ἀναχώρησε γιὰ Ἐλβετία καὶ Γαλλία, ὅπου μεταξὺ 26 καὶ 30 Δεκεμβρίου 2017 ἐπισκέπτεται «τὴν ἐν Divonne – les –bains Γαλλίας οἰκογένειαν τοῦ αὐταδέλφου Αὐτοῦ Ἐντιμ. κ. Ἀντωνίου Ἀρχοντώνη εἰς συνεορτασμὸν τῶν ἁγίων ἡμερῶν». Οἱ αὐτοέπαινοι περιττοὶ γιὰ κάθε χριστιανό, περιττὸ καὶ τὸ ἐκκοσμικευμένο ἐνδιαφέρον γιὰ ὑστεροφημία. Ἡ ταπείνωση, ἡ μετάνοια, ἡ φροντίδα γιὰ καλὴ ἀπολογία  καὶ ἡ ἐκζήτηση τοῦ ἐλέους τοῦ Κυρίου πρέπει νὰ εἶναι τὰ χαρακτηριστικά τῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ. Φυσικά, καὶ τοῦ Πατριάρχου.