Ἡ φύση ἐκδικεῖται

Δέν τήν σεβόμαστε γι’ αὐτό καί πνιγόμαστε

Ὁ ἀείμνηστος  Κωνσταντῖνος Δοξιάδης, ἀπό τούς σπουδαιότερους ἀρχιτέκτονες-πολεοδόμους παγκοσμίως, ὅταν εἶχε σχεδιάσει τήν οἰκιστική ἀνάπτυξη τῶν Ἀθηνῶν, εἶχε ἀναφέρει ὅτι ἡ πρωτεύουσα εἶναι κατάλληλη γιά μέχρι 1.000.000 κατοίκους. Οἱ μεταπολεμικές ὅμως κυβερνήσεις δημιούργησαν ἕνα τέρας. Καταστρατηγῶντας τούς νόμους τῆς ὑδραυλικῆς, μπουκώσαμε τίς διεξόδους τοῦ νεροῦ πρός τήν θάλασσα, σκεπάζοντας τά ποτάμια.

      Τά ποτάμια ἐξακολουθοῦν νά ρέουν κάτω ἀπό τούς δρόμους τῆς Ἀθήνας. Σέ πολλά κτίρια κατά μῆκος τοῦ δρόμου ἀντλοῦνται καί σήμερα νερά, μέ ὑδραυλικά συστήματα, ἐνῶ γεωτρήσεις τοῦ ΙΓΜΕ ἀπέδειξαν ὅτι οἱ περισσότεροι δρόμοι τῆς Ἀθήνας κρύβουν ἕνα μπαζωμένο ρέμα ἤ ἕνα ὑπόγειο ποτάμι. 

     Ὁ Ἰλισός, ὁ Ἠριδανός, ὁ Κυκλόβορος, τό Λυκόρεμα, ὁ Βουρλοπόταμος, ὁ Βοϊδοπνίχτης, ὁ Ἀλασσώνας εἶναι μερικά ἀπό αὐτά. Σύμφωνα μέ μελέτη τοῦ ΕΜΠ, τά ἀνοιχτά ρέματα τό 1945, εἶχαν μῆκος 1.280 χιλιόμετρα καί σήμερα, μόλις, 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σέ ποσοστό 66,4%. Ὅπως δέ, προκύπτει ἀπό μελέτη τοῦ ΙΓΜΕ, πρίν ἀπό μερικά χρόνια, τό 80% τῶν νερῶν τῆς βροχῆς τό ἀπορροφοῦσε τό ἔδαφος καί μόλις τό 20% ἔπεφτε στήν θάλασσα, σήμερα τό ποσοστό αὐτό ἔχει ἀλλάξει δραματικά. 

       Καθίσταται, λοιπόν, σαφές, ὅτι τά πλημμυρικά φαινόμενα πού συχνά – πυκνά σημειώνονται στό λεκανοπέδιο, δέν ἀποτελοῦν «κεραυνό ἔν αἰθρίᾳ», ἀλλά εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν ἐπιλογῶν μας καί τῆς στρεβλῆς ἀνάπτυξης πού ἀκολουθήσαμε. Καί οἱ ἀριθμοί εἶναι ἐνδεικτικοί: μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οἱ δομημένες ἐπιφάνειες στήν Ἀθήνα κάλυπταν τό 25% τοῦ λεκανοπεδίου. Μετά τό 1975, τό 75% καλύφθηκε ἀπό δομημένες ἐπιφάνειες καί δρόμους δίκτυα, ἑνῶ οἱ ἐλεύθεροι χῶροι ἀποτελούν, μόλις, το 4%. 

      Στά τέλη τοῦ 19ου αἰώνα, διέσχιζαν τό λεκανοπέδιο, 700 χείμαρροι, ποτάμια καί ρυάκια. Τό 1999, ὁ ἀριθμός τους ἦταν μικρότερος τῶν 70 (κάτω, δηλαδή καί ἀπό τό 10%) καί σήμερα, δέν ὑπερβαίνουν τά 50. Ποῦ χάθηκαν; Μπαζώθηκαν καί καταπατήθηκαν. 

      Μόνο στό λεκανοπέδιο τῆς Ἀττικής ἔχουν μπαζωθεῖ καί τσιμεντοποιηθεῖ περίπου 550 χιλιόμετρα ρέματα καί χείμαρροι. Κι αὐτό, προκειμένου νά πραγματοποιηθοῦν τά οἰκιστικά ὄνειρα τῶν κατοίκων τᾶς Ἀθήνας, μέ τίς γνωστές συνέπειες, πού καί σήμερα (γιά πολλοστή φορά) βιώσαμε.

    Οἱ πανεπιστημιακές μελέτες συγκρίνουν τήν σημερινή τσιμεντούπολη μέ τίς παλαιότερες διαμορφώσεις της, ὅπου γεωργικές ἐκτάσεις, χωράφια καί ποτάμια διέσχιζαν τή γῆ. Ἡ εἰκόνα τῶν πανάρχαιων ποταμῶν πού πότιζαν τήν Ἀθήνα καί ἀπορροφοῦσαν τα νερά τῆς βροχῆς ἔχει περάσει ἀνεπιστρεπτί. 

      Ἔτσι, κάθε φορά πού βρέχει λίγο παραπάνω, λόγω τῶν ἐπιχωματώσεων καί τῶν ἀλλοπρόσαλλων οἰκιστικῶν σχεδίων, τά ὑπόγεια ποτάμια «φουσκώνουν» καί πλημμυρίζουν ὁλόκληρες περιοχές ὑπενθυμίζοντάς μας τήν μακραίωνη ὕπαρξή τους καί χλευάζοντας τίς ὅποιες (ἐκ μέρους μας) προσπάθειες ἐξαφάνισής τους. Μπαζώθηκαν 800 χιλιόμετρα ρεμάτων.... 

Στά δικά μας

    

Κάτι ἀνάλογο ἰσχύει καί γιά τόν Δήμο μας. Στήν πρόσφατη νεροποντή, οἱ ἁρμόδιοι διαχειρίστηκαν ὅσο μποροῦσαν καλλίτερα τήν κατάσταση, κυρίως ὅμως σάν Ἐπιμηθεῖς. Στήν πρόληψη λίγα μποροῦν νά μεριμνήσουν (καθαρισμό φρεατίων, ρεμάτων κ.λ.π.) καί ναί μέν προσπαθοῦν, ἀλλά τά προβλήματα εἶναι χρόνια καί οἱ ἀσπιρίνες δέν ἐπαρκοῦν. Ὑπολογίζεται ὅτι χρειάζονται  22 ἑκατομύρια € γιά αντιπλημμυρικά ἔργα, ὥστε νά ἀντιμετωπίζονται τέτοια φαινόμενα, ποσό πού ὑπερβαίνει τίς δυνάμεις τοῦ Δήμου.

Ἡ Περιφέρεια ἡ ὁποῖα ὀφείλει νά συνδράμει, ἔχει ἀποφασίσει νά δώσει 20 ἑκατομύρια στήν ΑΕΚ. Ποῦ νά τῆς περισσέψουν γιά τέτοια ἔργα; Καί μάλιστα δίνοντάς τα σέ ἕναν ἐφοπλιστή, ὁ ὁποῖος κατηγορεῖται ἀπό συνάδελφό του ὡς βρώμικος, κτηνώδης, τυχοδιώκτης, λαθρέμπορος. Βέβαια ἐμεῖς δέν υἱοθετοῦμε αὐτούς τούς χαρακτηρισμούς, γιατί δέν γνωρίζουμε, ἀλλά θεωροῦμε προκλητικό νά χρηματοδοτοῦνται ἀνώνυμες ἐταιρίες καί ἐφοπλιστές ἀπό τό ὑστέρημα τοῦ λαοῦ καί ὁ κόσμος νά παίνεται.