Ηλίθιοι ή απατεώνες;

Διαβάζω τα περί "σοσιαλδημοκρατικοποίησης” και ευρωπαϊκής στροφής του ΣΥΡΙΖΑ και από σοβαρούς και ευυπόληπτους πολιτικά και ηθικά ανθρώπους και κατ’ αρχήν μου έρχεται να βάλω τα γέλια και εν συνεχεία τα κλάματα...

Οι ριζοσπάστες επαναστάτες με τα λεφτά του μπαμπά και τα επιδόματα του δημοσίου αφού έσπασαν τα μούτρα τους στην πραγματικότητα, ανακάλυψαν τη σοσιαλδημοκρατία, την οποία για δεκαετίες χλεύαζαν και κατηγορούσαν σαν "φερετζέ” του στυγνού καπιταλισμού, σαν φάρμακο δια πάσα νόσο...

Το τραγικό της ιστορίας για τους πολιτικούς "ναυαγούς” του 20ου αιώνα είναι πως ανακάλυψαν τη σοσιαλδημοκρατία μετά τον θάνατό της.

Κατ’ αρχάς να ορίσουμε πως σαν σοσιαλδημοκρατία εννοούμε τις κοινωνίες- οικονομίες που κατάφεραν να συνταιριάξουν την ελεύθερη ιδιωτική επιχειρηματικότητα, με πολιτικές ελευθερίες και αυξημένη κρατική κοινωνική προστασία η οποία ερμηνεύτηκε σαν μια μορφή αναδιανομής εισοδήματος μέσω της φορολογίας.

Αυτό ήταν βιώσιμο για μερικές δεκαετίες για ένα βασικό λόγο, γιατί για μια περίοδο αυτοί που εργάζονταν ήταν πολύ περισσότεροι από αυτούς που δικαιούνταν παροχές. Προσθέστε πως για την Ευρώπη έπαιξε ρόλο πως η αμυντική προστασία από τις ΗΠΑ προσέφερε την ευκαιρία οι αμυντικές δαπάνες να προστεθούν στις κοινωνικές.

Αλλά και στις ΗΠΑ τηρουμένων κάποιων αναλογιών το ίδιο μοντέλο εφαρμόστηκε. 

Το μοντέλο του κοινωνικού κράτους ήκμασε στον δυτικό κόσμο με πυρήνα την Ευρώπη κατά το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα. Ακόμη και νεοφιλελεύθερες περίοδοι διακυβέρνησης όπως της Θάτσερ στο Η.Β. ή των φιλελευθέρων στη Σουηδία ελάχιστες ουσιαστικές μεταβολές επέφεραν στις κρατικές κοινωνικές δαπάνες. Κυρίως μείωσαν τον ρόλο του κράτους ως επιχειρηματία και επέτρεψαν και σε ιδιώτες να ανταγωνιστούν το κράτος σε κοινωνικές υπηρεσίες.

Σήμερα η σοσιαλδημοκρατία πεθαίνει όχι γιατί σαν πολιτικό και οικονομικό σύστημα απέτυχε παταγωδώς αλλά γιατί εκλείπουν οι θεμελιώδεις λόγοι πάνω στους οποίους στηρίχθηκε.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά και κυρίως ας τα κοιτάξουμε από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία. 

Όταν σεξ σημαίνει ανάπτυξη...

Το 2017 γεννήθηκαν στην Ελλάδα περί τα 90-92.000 παιδιά. Στον ίδιο αριθμό κυμάνθηκαν οι γεννήσεις και το 2016 και το 2015. Το 1980 όμως οι γεννήσεις ήταν κοντά στις 150.000...

Αν για κάποιο λόγο φέτος διπλασιάζονταν οι γεννήσεις το μόνο βέβαιο είναι πως σε 3-4 χρόνια θα χρειαζόμασταν διπλάσιες θέσεις σε νηπιαγωγεία, σε 5-6 χρόνια διπλάσιες θέσεις σε δημοτικά σχολεία κλπ. 

Βέβαιο είναι επίσης πως από φέτος θα διπλασιάζονταν οι πωλήσεις σε πάνες και βρεφικές τροφές. Σε 5-6 χρόνια θα διπλασιάζονταν οι πωλήσεις σε μολύβια, σε 15 χρόνια σε εφηβικά ρούχα, ποδήλατα και μετά από 18-20 χρόνια σε μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα...

Υποθέστε τώρα πως ο διπλασιασμός των γεννήσεων θα συνεχιζόταν για τα 10 επόμενα χρόνια και μετά για λόγους που δεν είναι της παρούσης θα έπεφταν πάλι στο μισό.  Μετά από 20-30 χρόνια θα είχαμε μια "ηχώ” της έκρηξης των γεννήσεων αφού και στο μισό να έπεφταν ανά γυναίκα οι γεννήσεις, ο διπλάσιος αριθμός γυναικών σε ηλικία τεκνοποιίας θα σήμαινε αυξημένες γεννήσεις.

Η αύξηση των νέων στον μέσο όρο του πληθυσμού σε 20-30 χρόνια από σήμερα θα αύξανε τη δεκτικότητα της κοινωνίας σε νεωτερισμούς όπως η σεξουαλική ελευθερία, οι επαναστατικές ιδέες στην πολιτική, τη μουσική, τις ιδιάζουσες  κοινωνικές συμπεριφορές κλπ. Τουτέστιν, θα είχαμε ένα κύμα από μελλοντικά Γούντστοκ, Μοντερέι, Ρόλλινγκ Στόουνς. 

Όσο αυτή η γενιά θα μεγάλωνε η επανάσταση θα περνούσε στην οικονομία της, την τεχνολογία της κλπ. Νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα θα πολλαπλασίαζαν τον ερευνητικό και παραγωγικό δυναμισμό. 

Επίσης, μετά από 25-30 χρόνια από σήμερα  θα αυξάνονταν η ζήτηση σε θέσεις εργασίας, διαμερίσματα κλπ. Μετά από 25-30 χρόνια το ΑΕΠ θα είχε αυξηθεί μόνο και μόνο από την αύξηση της παραγωγής και κατανάλωσης που θα συνεπαγόταν αυτή η έκρηξη γεννήσεων.

Κατά συνέπεια μετά από 20-30 χρόνια το κράτος θα μπορούσε να εισπράττει τα διπλάσια έσοδα διατηρώντας τους φόρους σταθερούς ή τα ίδια έσοδα μειώνοντας τους φόρους στο μισό. 

Εισπράττοντας τα διπλάσια έσοδα ένα συνετό κράτος θα μπορούσε να προσφέρει τις διπλάσιες κοινωνικές παροχές και συντάξεις χωρίς να βάλει νέους φόρους...

Εισπράττοντας τα διπλάσια έσοδα ένα διεφθαρμένο πελατειακό κράτος θα μπορεί μόνο μοιράζοντας αργομισθίες και πρόωρες συντάξεις έναντι ψήφων στους πελάτες να κάνει (μέσω δημοσίων έργων και προμηθειών) 50 κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες ολιγάρχες και μερικές χιλιάδες πολιτικούς και στελέχη της δημόσιας διοίκησης πλούσιους. 

Κατά την περίοδο αυτή αμφότερα τα κράτη θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν προγράμματα κοινωνικών παροχών (σοσιαλδημοκρατία). Η οικονομική ανάπτυξη θα ήταν μεγαλύτερη, αν η αύξηση του δυναμικού πληθυσμού συνδυαζόταν με αύξηση της παραγωγικότητας που εξασφαλίζει μια οικονομία με ελεύθερο ανταγωνισμό. 

Αμφότερα τα κράτη τόσο το συνετό όσο και το πελατειακό-διεφθαρμένο μετά από 50-60 χρόνια θα αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα. Ο αριθμός των ηλικιωμένων και των συνταξιούχων θα αυξάνονταν και των νεώτερων ηλικιών θα μειώνονταν. Κατά συνέπεια κάποια στιγμή θα προέκυπτε ένα σοκ.

Η  πλειοψηφία των ηλικιωμένων θα απαιτεί την απολαβή των δικαιωμάτων σε συντάξεις και κοινωνικές παροχές που έχει θεμελιώσει σε συμπαιγνία και συναλλαγή με τους πολιτικούς της γενιάς της. Το αίτημα αυτό  θα έρχεται σε ρήξη με τη μειοψηφία των νεώτερων που θα κληθούν να καταβάλουν το κόστος. 

Ο πόλεμος 60 χρόνια μετά τη δεκαετή έκρηξη γεννήσεων από σήμερα μπορεί να λάβει τον μανδύα του ταξικού, του πολιτισμικού  ή του φυλετικού πολέμου αλλά επί της ουσίας θα είναι πόλεμος των γενεών. 

Σε αυτή τη φάση έχουμε εισέλθει...

Η εποχή της σοσιαλδημοκρατίας 

Το κοινωνικό κράτος που άνθησε κατά το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα οφείλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος στην ισχυρή αναλογία εργαζομένων έναντι συνταξιούχων (δικαιούχων κοινωνικής προστασίας) υπέρ των πρώτων.  

Στην Ελλάδα πχ στη δεκαετία του 60-70 για κάθε 1 συνταξιούχο αναλογούσαν 6-7 εργαζόμενοι. Σήμερα αναλογούν 2 και αν αφαιρέσουμε και τον δημόσιο τομέα που ως επί το πλείστον στην Ελλάδα  "ξύνεται” έχουμε περίπου 1 εργαζόμενο για κάθε 1  συνταξιούχο. 

Κοινωνικό κράτος με δικαιούχους περισσότερους από όσους το τροφοδοτούν με έσοδα δεν νοείται σύντροφοι... Πόσο μάλλον αν πρόκειται για ένα διεφθαρμένο πελατειακό κράτος με άδεια ασφαλιστικά ταμεία και χρέη για δυο γενιές.

Κατά τη δεκαετία του ‘50 λοιπόν στον δυτικό κόσμο σχεδόν διπλασιάστηκαν οι γεννήσεις. Μοιραία 20-30 χρόνια αργότερα ζήσαμε το Μάη του ‘68, την μίνι φούστα, την σεξουαλική επανάσταση, το φεμινισμό, τους Κένεντι, τον Ρήγκαν, τον πρώτο μαύρο πρόεδρο στην Νέα Ρώμη.

Τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού και πολλοί αντιλαμβάνονται πως το κοινωνικό συμβόλαιο που υπέγραψαν με τους πολιτικούς της γενιάς τους δεν έχει αντίκρυσμα.

Οι περισσότεροι προσπαθούν να κρύψουν το πρόβλημα πίσω από την αύξηση της ανισότητας, το ελεύθερο εμπόριο, τη χαλάρωση στη μετακίνηση πληθυσμών. Όλα αυτά έχουν πολύ μικρότερη συνεισφορά στο πρόβλημα. Για την ακρίβεια τα προβλήματα που λύνουν είναι περισσότερα από αυτά που δημιουργούν. 

Το αδιέξοδο που έχει δρομολογήσει η δημογραφική ανατροπή αποτελεί τη βασική πηγή που τροφοδοτεί το κύμα αντισυστημικότητας που συνταράσσει τη Δύση.

Ο Τράμπ, οι Σαλβίνι-Γκρίλο, οι Τσίπρας-Καμμένος, ο Φάρατζ, η Λεπέν, ο Βίλνερ είναι κάποιοι που εκμεταλλεύτηκαν αυτή την αναταραχή και υπόσχονται απρόσκοπτη επάνοδο στην ευημερία της δημογραφικής ακμής (η οποία ευημερία τα τελευταία 20 χρόνια παρατάθηκε με την αύξηση του δανεισμού και μας έχει φορτώσει και με μια φούσκα χρέους).

Σε περιόδους αναταράξεων και σύγχυσης αυξάνεται η επιρροή των άκρων. Ανθούν οι φασίστες που πιπιλίζουν πως η σωτηρία κρύβεται στο έθνος, οι κομμουνιστές που πιστεύουν στο μεσσιανικό ρόλο του προλεταριάτου κλπ Διανύουμε μια περίοδο που ανθούν οι "θαυματοποιοί”  και οι κάθε είδους μεσσιανιστές  και ψεκασμένοι.

Το να ανακαλύπτεις λοιπόν τη σοσιαλδημοκρατία σήμερα κατόπιν εορτής στην Ελλάδα και να επιζητάς να την ακολουθήσεις σε μια περίοδο που στην κοιτίδα της την Ευρώπη βρίσκεται σε άτακτη υποχώρηση ή ηλίθιος είσαι ή απατεώνας ή και τα δύο...

kostas.stoupas@capital.gr