Αποκριάτικες εκδηλώσεις

Ο Δήμος Αχαρνών στηριζόμενος για ακόμα μια φορά στους ενεργούς πολιτιστικούς και λαογραφικούς συλλόγους της περιοχής μας διοργανώνει υπαίθρια αποκριάτικη γιορτή στην κεντρική πλατεία της πόλης.  

     Αρβανίτες, Κρητικοί, Ηπειρώτες, Πόντιοι, νησιώτες θα είναι εκεί για να μας γνωρίσουν αποκριάτικα έθιμα και παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα. 

      Θα είναι μια υπαίθρια γιορτή μπροστά από την εκκλησία του «χωριού» με σκοπό όλοι μαζί να ενωθούμε σε «χορούς κυκλωτικούς» όπως μας τραγουδάει ο Διονύσης Σαββόπουλος.         

     Όπως και πέρυσι, θα μαγειρέψουν και θα προσφέρουν τα παραδοσιακά μακαρόνια ντότιλιες, γυναίκες της πόλης μας που γνωρίζουν την παράδοση θα μας μυήσουν στα μυστικά της παρασκευής του τοπικού αυτού εδέσματος και στο τέλος θα αναμένουν την βαθμολογία τους από τον κόσμο. Το 10 θα είναι για αυτούς… ένα χαμόγελο σας. 

      Παράλληλα μια θεατρική πομπή θα ξεκινήσει από την πλατεία Καράβου. 

         «Στον Κάραβο ανάμεσα σ' ανθρώπους απλούς που σπέρνουνε και γυναίκες που νοικοκυρεύουνε, να τος, ο Διόνυσος. Τους παρασέρνει σε χορό βακχικό κατά μήκος της οδού Αρχαίου Θεάτρου. Φτάνουν στο σημείο του Αρχαίου Θεάτρου, κάτι τους θυμίζει, ωστόσο ξένο μέρος. "Ποιος είσαι;" λέει κάποιος απ' τον χορό στον Διόνυσο πάνω απ' την ορχήστρα, σαν Θέσπις. Μετά γίνεται γαϊτανάκι και με μουσική συναντούνε τους ταξιδιώτες των μνημών τους. Μαζί οδεύουν πριν την αναχώρηση, το ταξίδι του ανθρώπου μέσα απ' τη χαρά και τον θάνατο, μέσα απ' τη ζωή και τη λύπη στην επαναλαμβανόμενη αθανασία και φθορά. "Ένα έθιμο, ακούστηκε, πως ζωντάνεψε. Μια καμήλα." Μια καμήλα; Μα δεν ήξερα πως πέρα από την έρημο η καμήλα ταιριάζει και σε μια τόσην ερημιά! Πού είναι οι άνθρωποι που αγκαλιασμένοι χόρευαν και γέλαγαν;…………………………».

       Καλλιτεχνείο Αχαρνών, Όμιλος Φίλων Δημοτικής Πινακοθήκης Αχαρνών «ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΕΒΑΣ», μουσικά σύνολα του Δήμου Αχαρνών, καλλιτεχνικό εργαστήρι της ΔΗ.Κ.Ε.Α, ντελάληδες, παιδιά με τύμπανα, ενωμένοι σε μια θεατρική πομπή Αποκριών διασχίζουν την οδό Αρχαίου Θεάτρου και οδεύουν προς την κεντρική πλατεία. Εκεί θα μας ταξιδέψουν στις αρχές του 14ου αιώνα αναπαριστώντας το έθιμο της Καμήλας και του καμηλιέρη.     

       Όσοι μικροί φίλοι θα έρθουν με τις στολές θα ζωγραφίσουν αποκριάτικες μάσκες θα κατασκευάσουν χαρταετούς και θα κάνουν face painting . Με τους ντελάληδες και τα τυμπανάκια τους θα σημάνουν την έναρξη της γιορτής ενώ θα αναμένουμε να δούμε ποιος θα βγει νικητής από τον καραμελοπόλεμο και το παιχνίδι της σοκολάτας. 

          Στην υλοποίηση αυτής της γιορτής, πολύτιμη ήταν η βοήθεια της εκπαιδευτικού κας Ρένας Κουμπούρη, όπου με την αγάπη της για την παράδοση και τις γνώσεις της μας βοήθησε να γνωρίσουμε παλιά έθιμα αυτής της πόλης. 

        «Η ελληνική αποκριά έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα. Συνδέεται µε την λατρεία του ∆ιονύσου, θεού του κρασιού και των εορτασµών. Η αγγλική λέξη «carnival» προέρχεται από το λατινικό «carnem levare» ή «carnis levamen», που σηµαίνει «διακοπή της βρώσης κρέατος». Στα ελληνικά χρησιμοποιείται η λέξη «αποκριά» και σηµαίνει ακριβώς το ίδιο. 

       Πηγαίνοντας πίσω στους αρχαίους Έλληνες, αυτή ήταν µια εποχή γιορτής για την αναµονή της άνοιξης. Παραδόξως, αυτή η γιορτή περιελάμβανε τελετουργικά αφιερωμένα και στην «νέα ζωή» (το µπουµπούκιασµα των δέντρων, των κληµάτων, των λουλουδιών, κτλ.) και στις ψυχές των νεκρών που πίστευαν ότι ανέβαιναν στον «πάνω κόσµο» περίπου την 1η Μαρτίου. 

        Οι Μενιδιάτες κατά την περίοδο της Αποκριάς, προσπαθούσαν να δώσουν στις εκδηλώσεις τους, ένα κλίμα καλής και αδελφωμένης γειτονιάς. Οι Μενιδιάτες τις Απόκριες, συνήθιζαν να μασκαρεύονται και να επισκέπτονται φίλους και συγγενείς, στα σπίτια τους. Εκεί χόρευαν έναν αποκριάτικο χορό, έκαναν μια αστεία χειρονομία και αφού έδειχναν την ταυτότητά τους, αφαιρώντας τη μάσκα, τη λεγόμενη μουτσούνα, αναχωρούσαν με ευχές και γέλια για άλλες γειτονιές. 

      Επίσης κατά τη διάρκεια των Αποκριών συνηθιζόταν να επισκέπτεται η νέα νύφη (φρεσκοαρραβωνιασμένη) τα πεθερικά, φορώντας τα δώρα του αρραβώνα και κρατώντας ένα πανέρι, την «κανέστρα» την οποία είχε γεμίσει με καφέ, ζάχαρη και ξηρούς καρπούς. 

        Την πρώτη εβδομάδα των Αποκρεών, οι Μενιδιάτες την έλεγαν «άρτζι - μπούρτζι», επειδή έτρωγαν όλοι μαζί Το παραδοσιακό φαγητό που έφτιαχναν οι Μενιδιάτες, ήταν τα ζυμωτά μακαρόνια. Αυτά είχαν δύο ονομασίες, ανάλογα με το μέγεθός τους. Αν, λοιπόν, ήταν μακριά, τα έλεγαν «κρίμπιλιες», ενώ αν ήταν παχιά και κοντά, τα έλεγαν «ντόντιλιες.

      Τη δεύτερη εβδομάδα των Αποκρεών, την ονόμαζαν «κρεατινή», επειδή έτρωγαν πολύ κρέας. Την Τσικνοπέμπτη, σφάζανε από το πρωί αρνιά, τα οποία στη συνέχεια μαγείρευαν και ακολουθούσε μεγάλο γλέντι. Την τελευταία εβδομάδα, την ονόμαζαν Τυρινή, γιατί έτρωγαν πολύ τυρί. 

        Κάτι πρωτότυπο που είχαν στο καρναβάλι τους οι Μενιδιάτες, ήταν η Καμήλα . Την Καμήλα περίμεναν να περάσει από τη γειτονιά τους μικροί και μεγάλοι. Οι μοναδικοί Μενιδιάτες που για πολλά χρόνια ασχολήθηκαν με την Καμήλα, το γέλιο και τη χαρά, ήταν ο Θανάσης Κουμπούρης ή Θανασπατέρας και ο Φάνης Καμπόλης. Επίσης, οι δύο αυτοί αυτοδίδακτοι κωμικοί, πολλές φορές παρίσταναν τον «Πεθαμένο». Έτσι, ο ένας έμπαινε στο φέρετρο, άλλοι τέσσερις, το βαστούσαν και το περιέφεραν στους δρόμους, ενώ ο άλλος, συνήθως ο Φάνης ο Καμπόλης, έκλαιγε κι έλεγε στο δρόμο δυνατά : «Αλί......Μας αφήνεις.....»και έλεγε σιγά στο συνεργό του : «Μην αναπνέεις βρε!!! Κλείσ’ τα μάτια, γιατί θα μας καταλάβουν». 

     ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ • Χ. Ι. Καλογράνης / Οι Μενιδιάτες / Αθήνα 1990 • Χ. Κιούση / Εργασία / Ι.Λ.Ε.Α.