Του Γιάννη Νικολή
Κάθε πολιτική-κοινωνική ιδεολογία, όπως και κάθε κοινωνικό σύστημα "παράγει" μια αντίληψη περί του καλού, του δικαίου και του "αγαθού". "Παράγει" επίσης μια αντίληψη για τον τύπο του ανθρώπου που αξίζει να τιμάται και να αναγνωρίζεται ως άξιος μίμησης. Όπως επίσης "παράγει" μια αντίληψη για τον κόσμο, ένα κοσμοείδωλο που εμπεριέχει ποικίλες σημασίες, αξίες αντιλήψεις και πρακτικές. Όλα τα ανωτέρω αποτελούν συστατικά της ηθικής στην οποία συχνά αναφέρομαι και που φυσικά δεν έχει να κάνει σε τίποτα με ανόητους-φθηνούς ηθικισμούς ως προς πχ τη σεξουαλική ζωή, αν και σίγουρα και αυτή επηρεάζεται από τις αντιλήψεις που αναδύονται σε μια κοινωνία.
Ας ρίξουμε μια ματιά στο ήθος που ανέδειξε ο σοβιετικός σοσιαλισμός, στον σοβιετικό-σοσιαλιστικό άνθρωπο. Είναι παραπλήσιος με τον μεταγενέστερο ανατολικογερμανικό, ουγγρικό και άλλους που αναπτύχθηκαν στην Ανατολική μεταπολεμική Ευρώπη. Είναι ο άνθρωπος που φοβάται να πει τη γνώμη του και να αμφισβητήσει, είναι αυτός που "πρέπει" να συμφωνεί με το "σωστό" και τα σωστά του καθεστώτος, αυτός που επικοινωνεί φλυαρώντας και μη λέγοντας τίποτα. Αυτός που υπακούει και δεν διεκδικεί. Τι άλλωστε να διεκδικήσει; Υψηλότερη αμοιβή; Καλύτερη θέση; Περισσότερο πλούτο; Αυτά είναι απαγορευμένα, είναι αστικές άντε μικροαστικές προκαταλήψεις, "απομεινάρια του παλιού ανθρώπου". Υποθέτω ότι ελάχιστοι θα ήθελαν μια τέτοια ζωή. Κι’ όμως αυτή η ζωή υπήρχε για εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι μπορούσαν να "ανέβουν" μόνο δια της υποκρισίας ότι είναι ανιδιοτελείς και στρατευμένοι στο "προλεταριακό" όραμα του σοσιαλισμού...
Και θα πουν πολλοί ότι δεν εννοούμε αυτά, αυτά είναι σταλινικές στρεβλώσεις. Όμως ας δούμε ποια πρότυπα, ποια ιδέα αντίληψη περί του καλού του δικαίου και του αγαθού παράγει ο καθ’ ημάς ΣΥΡΙΖΑ. Μα η αντίληψη είναι το "κοινό καλό", "η φροντίδα των αδυνάτων", "οι συντάξεις", "οι κοινωφελείς δομές", "οι κρατικές σκηνές" (που ανεβάζουν και έργο του Σάββα Ξηρού). Φυσικά είναι "εναντίον του κεφαλαίου", "της εκμετάλλευσης", "του κέρδους", "του πλούτου" και φυσικά υπέρ (πολύ υπέρ) των φόρων, των εισφορών και άλλων ληστρικών πρακτικών. Δηλαδή είναι εναντίον των φιλόδοξων ανθρώπων που θέλουν να αγωνισθούν για να βελτιώσουν με την εργασία τους την οικονομική και κοινωνική τους θέση ή εκείνων που θέλουν να επαυξήσουν την ήδη καλή τους κατάσταση. Είναι εναντίον όλων αυτών των ΙΔΙΟΤΕΛΩΝ ανθρώπων που θέλουν να προχωρήσουν, να αναπτυχθούν, να πλουτίσουν.
Και ποια είναι τα ανθρώπινα πρότυπα που προβάλλει – "παράγει" η νεοαριστερή ΣΥΡΙΖΑΪΚΗ πρόταση. Είναι φανερό ότι τα πρότυπα είναι οι "κοινωνικοί αγωνιστές", οι υπάλληλοι των κρατικών φορέων "που κάνουν καλά τη δουλειά τους", οι προσφέροντες υπηρεσίες σε ΜΚΟ χρηματοδοτούμενες από κρατικό (των Ελλήνων φορολογουμένων) και ευρωπαϊκό χρήμα (των Ευρωπαίων φορολογουμένων). Πρότυπά τους είναι οι "ΑΝΙΟΔΙΟΤΕΛΕΙΣ" άνθρωποι της "προσφοράς" που μισθοδοτούνται από τα κρατικά ταμεία. Οι ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΣ είναι άρπαγες, αντικοινωνικοί εκμεταλλευτές της μισθωτής εργασίας και γι’ αυτό πρέπει να πληρώσουν δια της δυσβάσταχτης φορολογίας που καταστρέφει τις επιχειρήσεις.
Ας πάμε τώρα στην άλλη μεριά, στα πρότυπα που "προτείνουν"-"εισηγούνται" οι διάφοροι φιλελεύθεροι και φο-φιλελεύθεροι.
Όπως συνήθως στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ ο φιλελευθερισμός και οι ελεύθερες ανοικτές αγορές παρουσιάζονται, από τους λίγους σχετικά φιλελεύθερους, ως οικονομικά επιτυχείς χωρίς να γίνεται καμμιά αναφορά στην ηθική υπεροχή τους. Ούτε λόγος φυσικά για την ηθική απαξία των οραμάτων της αριστεράς και των κρατιστών.
Δεν λέγεται τίποτα υπέρ των αξιών και του οράματος που εμπεριέχουν - προτείνουν οι ιδέες της ελευθερίας. Δεν λέγεται τίποτα για το ότι η προσπάθεια του καθενός να αναπτυχθεί και να πλουτίσει εμπεριέχει υψηλό ήθος, είναι απολύτως ηθική. Ότι το να κρατήσει κάποιος τον πλούτο που παράγει και να μην τον πάρει το κράτος για να τον μοιράσει (κατά τον τρόπο που αυτό νομίζει, δηλαδή στην νομενκλατούρα) είναι απολύτως ηθικό. Ανήθικο είναι το αντίθετο.
Όσο για τον τύπο του ανθρώπου που οι ιδέες της ελευθερίας προτείνουν-εμπεριέχουν υπάρχει απόλυτη σιωπή. Κι’ αυτός ο άνθρωπος είναι ένα ζωντανό και απολύτως εφικτό ιδανικό. Είναι ο άνθρωπος που μοχθεί, που καινοτομεί, που έχει ιδέες για επιχειρήσεις και δουλειές. Αυτός που θέλει να διακριθεί και να ανέβει, να ανταμειφθεί και να πλουτίσει. Είναι αυτός που κίνησε και κινεί βουνά, που ξεπερνά εμπόδια, που βρίσκει κι’ άλλους ανθρώπους να τον ακολουθήσουν στο όραμά του και που αμείβονται γι’ αυτό. Είναι ο περήφανος άνθρωπος που διεκδικεί το συμφέρον του αλλά είναι και έντιμος στις συναλλαγές του.
Ε λοιπόν αυτόν τον άνθρωπο (αυτούς τους ανθρώπους) που κίνησαν και κινούν την οικονομία οι διάφοροι φιλελεύθεροι και "φιλελεύθεροι" ηγέτες και ηγεσίες τους ξέχασαν. Αντί να τους αποδίδουν τιμές, να τους αναδείξουν ως πρότυπα, αποδέχτηκαν ότι είναι άπληστοι κερδοσκόποι. Ανήθικοι άνθρωποι δηλαδή που κοιτούν μόνο το κέρδος τους…
Ε λοιπόν να το πούμε καθαρά. Οι μεγάλοι ευεργέτες της ανθρωπότητας όπως ο Watt, o Eddison, o Tesla, ο Ford, οι αδελφοί Wright, o Bill Gates, o Steve Jobes και τόσοι άλλοι εργάσθηκαν και παρήγαγαν πρωτίστως για το προσωπικό τους κέρδος.
Και έτσι το φιλελεύθερο όραμα παρουσιάζεται ως μια απαξία εκμετάλλευσης που σχεδόν αποδέχονται και οι όποιοι φιλελεύθεροι και φο-φιλελεύθεροι. Αυτό ακριβώς το σημείο είναι η αφετηρία της "νίκης" των αριστερών κολεκτιβιστών και δεξιών κρατιστών. Είναι και η αφετηρία του ΕΝΤΑΦΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Νικούν δηλαδή λέγοντας ότι "Εμείς είμαστε με τον άνθρωπο όχι με τους αριθμούς", "Αξιοπρεπείς συντάξεις για όλους" κ.α. αποσιωπώντας ΑΝΕΝΤΙΜΑ και ΑΝΗΘΙΚΑ ότι οι άνθρωποι που δημιουργούν τον πλούτο και πληρώνουν για αυτές τις παροχές είναι οι ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Είναι ακριβώς αυτοί που οι αριστερά μέμφεται ως εκμεταλλευτές, άρπαγες, ανέντιμους, άπληστους, κ.α. Ενώ είναι η ίδια που θέλει να αρπάζει και να λεηλατεί των πλούτο που αυτοί παράγουν.
Ταυτόχρονα οι φιλελεύθεροι αποτυγχάνουν να προβάλλουν την ΗΘΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΓΟΡΩΝ και ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ καθώς και την ΗΘΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΟΦΕΛΟΥΣ και του ΚΕΡΔΟΥΣ από τη μεριά των ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Αποτυγχάνουν να προβάλλουν τον καινοτόμο άνθρωπο και επιχειρηματία ως πρότυπα άξια μίμησης. Με αυτόν τον τρόπο παρουσιάζονται ως οι ανάλγητοι οπαδοί του κέρδους και της ιδιοτέλειας, χωρίς καν να ψελλίζουν ότι το ΚΕΡΔΟΣ ΚΑΙ Η ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΗΘΙΚΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΑ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ...
Όσο για την αποτελεσματικότητα των ελεύθερων αγορών, που ας πούμε ότι προβάλλεται, να πούμε το εξής: Η αποτελεσματικότητα είναι ένα καλό επιχείρημα αλλά καθόλου ικανό να κινητοποιήσει ανθρώπους να διεκδικήσουν ένα όραμα που διαρκώς σπιλώνεται. Αντίθετα όταν υπάρχει ένα όραμα, που αξίζει και που προβάλλεται και υπερασπίζεται αποφασιστικά κινητοποιεί πολλούς ανθρώπους...
Άλλωστε αποτελεσματικές υπήρξαν και οι ιεροεξεταστικές και οι σταλινικές εκκαθαρίσεις αλλά ήταν και απολύτως ειδεχθείς και ως εκ τούτου απολύτως "ανίκανες" να κινητοποιήσουν κόσμο για να τις διεκδικήσει…
* O Γιάννης Νικολής είναι Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής Ομάδας, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και ιδρυτής της Λέσχης Φιλελεύθερου Προβληματισμού στη Θεσσαλονίκη
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου