Ο διδάκτωρ του Πρίνστον, Νίκος Μιχαηλίδης, για τις ελληνοτουρικές σχέσεις και τις στρατηγικές που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα
«Η
Ελλάδα πρέπει να ανασυντάξει τάχιστα την οικονομία της, να
ανασυγκροτήσει και να ενισχύσει κατακόρυφα τις δυνατότητες των ενόπλων
της δυνάμεων και να αναθεωρήσει την διπλωματική της πρακτική απέναντι
στην Τουρκία, ώστε να διεκδικήσει δυναμικά τον ρόλο της χώρας μεταφορέα
πόρων ενέργειας και όχι μόνο», αναφέρει ο Νίκος Μιχαηλίδης, ο οποίος επεσήμανε τον καταλυτικό ρόλο που μπορούν να παίξουν υπέρ της χώρας μας παγκοσμίως τα δίκτυα διασποράς. «Είναι τα φτερά που θα μας απογειώσουν στους διεθνείς αιθέρες», αναφέρει συγκεκριμένα.
Έχοντας ζήσει αρκετά χρόνια στην Τουρκία, όπου διεξήγε επιτόπια έρευνα, ο διδάκτωρ ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Πρίνστον μίλησε για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στις οποίες αυτήν την περίοδο κυριαρχεί μεγάλη ένταση, λόγω των επεκτατικών διαθέσεων της γείτονας χώρας στο Αιγαίο, την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. «Η Τουρκία λειτουργεί ως ο πειρατής της ανατολικής Μεσογείου», αναφέρει και υπογραμμίζει τη σημασία των κυρώσεων που πρέπει να επιβληθούν από ΕΕ και ΗΠΑ, οι οποίες όπως αναφέρει «πρέπει να αναγνωρίσουν το κουρδικό κίνημα ως έναν νόμιμο πολιτικό φορέα και να καλέσουν τις δύο πλευρές, τουρκική και κουρδική, σε διάλογο για τον εκδημοκρατισμό της χώρας».
Ο πανεπιστημιακός που βρίσκεται στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Summer School του αμερικανικού πανεπιστημίου Πρίνστον, στο οποίο διδάσκει, αναφέρθηκε επίσης στη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου και στο μέλλον του AKP μετά την ήττα του εκλεκτού του Ταγίπ Ερντογάν, Μπιναλί Γιλντιρίμ, στον Δήμο της Κωνσταντινούπολης. Διαβάστε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε:
Έχετε ζήσει στην Τουρκία και γνωρίζετε την πολιτική, φυλετική και κοινωνική πραγματικότητα. Μπορείτε να μας εισάγετε με μία σύντομη ανάλυση σε αυτόν τον κόσμο;
«Η Τουρκία από την ίδρυσή της υπήρξε μια πολυεθνοτική χώρα. Αποτελείται από ετερογενείς πληθυσμούς από τα Βαλκάνια, την Κεντρική Ασία, τον Καύκασο και την Ανατολία. Στην Τουρκία ομιλούνται περισσότερες από τριάντα γλώσσες, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά Τραπεζούντας, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Οι πληθυσμοί έχουν συναίσθηση της πολιτισμικής τους διαφορετικότητας, μιας διαφορετικότητας η οποία τα τελευταία χρόνια ενισχύεται ραγδαία και έχει αποκτήσει πολιτικά χαρακτηριστικά.
Οι κύριες θρησκείες στην Τουρκία είναι το σουνιτικό Ισλάμ και ο Αλεβιτισμός. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο αυτών κοινοτήτων δεν είναι καλές. Οι Αλεβίτες έχουν υποστεί πολλές διώξεις από τους σουνίτες και κατά την οθωμανοκρατία αλλά και μετά το 1923 και την ίδρυση της Τουρκίας ως εθνικού κράτους. Οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι αποτελούν μικρές μειονότητες.
Καθόλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα η Τουρκία διοικήθηκε αυταρχικά από τις ένοπλες δυνάμεις και από κόμματα βιτρίνες (μονοκομματικό κράτος από 1923 μέχρι 1950) αλλά και με διαρκή άσκηση βίας, διώξεων και φυλακίσεων των αντιφρονούντων. Στη μετά το 1950 περίοδο έχουμε ένα καθεστώς απολύτως ελεγχόμενο από τον στρατό, με κόμματα βιτρίνες που απορροφούν την κοινωνική διαμαρτυρία και ενσωματώνουν διαφορετικά τμήματα του ετερογενούς πληθυσμού. Επειδή η Τουρκία θα γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ, ήταν αδύνατο να παραμείνει μονοκομματικό κράτος. Έτσι επετράπη η ίδρυση και δεύτερου κόμματος, απολύτως ελεγχόμενου από τον στρατό, προκειμένου να προχωρήσει η ένταξη. Έτσι δημιουργήθηκε η ψευδής εντύπωση σε αρκετούς στη Δύση ότι η Τουρκία αποτελεί ένα τυπικά δυτικό κράτος με εκλογές και δημοκρατικούς θεσμούς, παρά τα συχνά στρατιωτικά πραξικοπήματα τα οποία ξαναμοίραζαν την πολιτική τράπουλα. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Ισμέτ Ινονού, πρώην στρατηγού και δευτέρου προέδρου της Τουρκίας, ότι αν υπάρξει ανάγκη για κομμουνιστικό κόμμα στη χώρα, θα το ιδρύσουν οι ίδιοι! Πολλοί Τούρκοι αξιωματικοί, μετά την αποχώρησή τους από τις ένοπλες δυνάμεις, συμμετέχουν σε κόμματα και εκλογικές διαδικασίες, όχι για να εξυπηρετήσουν την δημοκρατία και την κοινωνία, αλλά για να διαφυλάξουν τον πολιτικό ρόλο του στρατού μέσα από αυτά τα δίκτυα. Το τουρκικό κομματικό σύστημα είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό ελεγχόμενο από τις κρατικές υπηρεσίες, ακόμα και σήμερα.
Δύο είναι οι κύριες πολιτικές τάσεις. Ο κεμαλικός εθνικισμός από τη μια και το πολιτικό Ισλάμ από την άλλη. Αυτά τα δύο ρεύματα αποτελούν τις κυρίαρχες τάσεις του πολιτικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκε και το αντισυστημικό κουρδικό κίνημα το οποίο κατάφερε να δημιουργήσει έναν τρίτο πόλο στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Για αυτό ακριβώς τον λόγο διαρκώς διώκεται από το κράτος.
Το κεμαλικό κόμμα ενσωμάτωνε τους Αλεβίτες και όλους όσους αυτοπροσδιορίζονταν ως προοδευτικοί και αριστεροί. Βέβαια ο κεμαλισμός συγκροτήθηκε ως μια ρατσιστική και μιλιταριστική ιδεολογία που καμιά σχέση δεν έχει με τα προτάγματα της ευρωπαϊκής αριστεράς. Από την άλλη, οι σουνίτες στήριζαν κυρίως τα ισλαμικά κόμματα που κατά καιρούς εμφανίζονταν στην πολιτική σκηνή.
Πέρα από την ύπαρξη κομμάτων, ο ρόλος των οποίων ήταν να δημιουργούν μια επίφαση δήθεν δημοκρατικότητας, κεντρικό πολιτικό ρόλο διαδραμάτιζαν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και οι υπηρεσίες πληροφοριών. Η Τουρκία είναι μια χώρα η οποία έχει βεβαρημένο μητρώο. Ο προκάτοχός της η οθωμανική αυτοκρατορία, της οποίας αποτελεί συνέχεια, διέπραξε τις πρώτες μεγάλες γενοκτονίες του 20ου αιώνα (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων) τις οποίες βέβαια το τουρκικό ΥΠΕΞ μέχρι σήμερα αρνείται να αποδεχθεί, κάνοντας επιθετική, σοβινιστική και μιλιταριστική προπαγάνδα εναντίον των απογόνων των θυμάτων.
Ιδιαίτερα κατά τον ψυχρό πόλεμο και την ένταξη της στους δυτικούς θεσμούς ασφαλείας, η Τουρκία χρησιμοποιήθηκε ως ανάχωμα στη Ρωσική επιρροή στην περιοχή μας και στην Ιρανική στη Μέση Ανατολή. Για αυτό τον λόγο κανείς δεν ασκούσε κριτική στον απάνθρωπο χαρακτήρα του τουρκικού καθεστώτος, το οποίο πουλούσε στη Δύση ασφάλεια. Η αυθαιρεσία στο εσωτερικό, η βία και η ανυπαρξία κράτους δικαίου έχει προκαλέσει βαθιά τραύματα στην κοινωνία που δεν θα είναι εύκολο να επουλωθούν. Επιπλέον η μαζική μετανάστευση στα αστικά κέντρα και στο εξωτερικό, δημιούργησε σταδιακά μια νέα αστικοποιημένη γενιά με συνείδηση των προβλημάτων της χώρας τους και με περισσότερο δημοκρατική κουλτούρα. Αυτές οι ομάδες φιλελεύθερων νέων Τούρκων, μαζί με το κουρδικό κίνημα αποτελούν τη μόνη δύναμη πιθανού εκδημοκρατισμού και αλλαγής αυτής της χώρας».
«Παγκόσμιο πρόβλημα η Τουρκία – Διακατέχεται από ναζιστικού τύπου αντιλήψεις»
Πως σχολιάζετε την τούρκικη προκλητικότητα στο Αιγαίο, την έναρξη γεωτρήσεων του Πορθητή δυτικά της Πάφου και τις έρευνες του Γιαβούζ στην Καρπασία;
«Η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο από την Τουρκία και η παραβίαση της κυριαρχίας της Κύπρου στα χωρικά της ύδατα, είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη πραγματικότητα που κανείς δεν πρέπει να παραβλέπει. Η Τουρκία λειτουργεί ως ο πειρατής της ανατολικής Μεσογείου και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους. Το παράδοξο είναι ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ επικαλείται το διεθνές δίκαιο προκειμένου στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης να παρουσιάσει την Τουρκία ως χώρα που υποτίθεται πως σέβεται τους κανόνες δικαίου. Αυτό συνιστά τρομακτική, ανήθικη προπαγάνδα εκ μέρους της Άγκυρας. Η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, κατέχει παράνομα τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και απειλεί την Ελλάδα και άλλες γειτονικές χώρες με άσκηση βίας. Η τουρκική πολιτική ηγεσία διακατέχεται από ναζιστικού τύπου αντιλήψεις περί ζωτικού χώρου! Θέλει να καταστεί η ίδια κέντρο διαμετακόμισης ενέργειας προς την Δύση και βέβαια προσπαθεί να εμποδίσει την Ελλάδα και την Κύπρο να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο. Οι τουρκικές στρατογραφειοκρατικές ελίτ βλέπουν την Ελλάδα και την Κύπρο ως πρώην οθωμανικές επαρχίες τις οποίες θέλουν να επηρεάζουν και αυτό είναι βασικά που δημιουργεί αστάθεια και προβλήματα στις διμερείς σχέσει.
Για αυτό διαρκώς απειλεί και μας καλεί να μοιράσουμε το αέριο, λες και πρόκειται για πόρους εντός της επικράτειάς της. Η κυρίαρχη τουρκική πολιτική κουλτούρα και οι κρατικοί μηχανισμοί πάσχουν από έναν επικίνδυνο μεγαλοϊδεατισμό, σοβινισμό και μιλιταρισμό, και απειλούν την ειρήνη και την σταθερότητα ολόκληρης της ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία είναι πλέον ένα παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει η διεθνής κοινότητα να επιλύσει με βάση το διεθνές δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία. Το τουρκικό κράτος δεν απειλεί μόνο Ελλάδα και Κύπρο, ασκεί ωμή βία και στο εσωτερικό. Πρόκειται για ένα καθεστώς διαρκούς καταπίεσης και διώξεων. Πρέπει να δουλέψουμε για να αλλάξει αυτή η αλαζονική, επεκτατική και αποικιοκρατική τουρκική πολιτική κουλτούρα.
«Αυτοκτονική επιλογή για την Ευρώπη»
Πως κρίνετε τον χειρισμό της κατάστασης από την Ελλάδα αλλά και από τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ – ΕΕ), οι οποίες απειλούν με κυρώσεις, οι οποίες όμως δεν πτοούν τους γείτονες;
«Νομίζω πως η Ε.Ε πρέπει πλέον να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να επιβάλει κυρώσεις σε αυτό το καθεστώς. Η Τουρκία εκβιάζει την ΕΕ με αποστολή προσφύγων, χρησιμοποιεί ανθρώπους ως βιολογικού τύπου όπλο, κανένα κράτος στον κόσμο δεν ακολουθεί τέτοιες απάνθρωπες πολιτικές! Η Τουρκία κατέχει παράνομα τμήμα της Ε.Ε (Κύπρο) και απειλεί άλλο μέλος της (Ελλάδα) με άσκηση στρατιωτικής βίας.
Η Ε.Ε και οι ΗΠΑ πρέπει, εκτός από κυρώσεις, να αναγνωρίσουν το κουρδικό κίνημα ως έναν νόμιμο πολιτικό φορέα και να καλέσουν τις δύο πλευρές, τουρκική και κουρδική, σε διάλογο για τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Δεν πρέπει να υποκύψουμε στους εκβιασμούς και στον σοβινιστικό μεγαλοϊδεατισμό της Άγκυρας. Επίσης πρέπει ξεκάθαρα να υποστηρίξουν την Ελλάδα και την Κύπρο στην αντιμετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισμού και επεκτατισμού. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει την Δύση ανταγωνιστικά. Αυτή την στιγμή κυβερνιέται από μια συμμαχία ισλαμιστών και κεμαλιστών ακροδεξιών οι οποίοι θεωρούν πως η χώρα τους πρέπει να στραφεί προς Ρωσία και Κίνα, και αυτό κάνουν. Η Ε.Ε σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δώσει τα κλειδιά της ενεργειακής της ασφάλειας σε μια χώρα όπως η Τουρκία. Θα επρόκειτο για αυτοκτονική επιλογή. Σε μια τέτοια περίπτωση η Τουρκία θα χρησιμοποιούσε την ροή της ενέργειας για να εκβιάζει ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Ειδικά η Γερμανία και η Βρετανία πρέπει να το λάβουν αυτό σοβαρά υπόψιν τους.
Είμαι πεπεισμένος πως το ελληνικό γενικό επιτελείο εθνικής άμυνας έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια και την προστασία της χώρας μας από τον τυχοδιωκτισμό της Άγκυρας. Θεωρώ όμως ότι χρειαζόμαστε και μια άλλη δημόσια ρητορική αλλά και διαφορετική διπλωματική προσέγγιση προς τμήματα της κοινωνίας της Τουρκίας τα οποία επιθυμούν εκδημοκρατισμό και ειρηνικές σχέσεις με τα γειτονικά κράτη. Αυτό είναι πλέον θέμα του ελληνικού ΥΠΕΞ, αλλά δυστυχώς δεν βλέπω κάτι ουσιώδες να γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση (σ.σ.η συνέντευξη έγινε πριν τις εκλογές της 7ης Ιουλίου). Οι επικλήσεις στο διεθνές δίκαιο από μόνες τους, πέρα από κάποιον βαθμό νομιμοποίησης, δεν μας προστατεύουν. Η ελληνική πολιτική προς την Τουρκία χρειάζεται μια έξυπνη, ορθολογική αναθεώρηση. Και βέβαι είναι εξαιρετικά σημαντική η ακολουθούμενη πολιτική στενότερης συνεργασίας με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ιορδανία».
Ήττα κατά κράτος
Η πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Αυτό πως μπορεί να αποφευχθεί; Λέγεται, ότι αν επιτεθεί η Τουρκία στην Ελλάδα θα έχει μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό της...
«Για να αποφευχθεί η σύγκρουση με την Άγκυρα, η Ελλάδα πρέπει να ανασυντάξει τάχιστα την οικονομία της, να ανασυγκροτήσει και να ενισχύσει κατακόρυφα τις δυνατότητες των ενόπλων της δυνάμεων και να αναθεωρήσει την διπλωματική της πρακτική απέναντι στο κράτος ταραξία. Έχουμε ήδη διεθνείς συνέργειες, με μεγάλες δυνάμεις και τοπικούς παίκτες και πρέπει να επιβάλλουμε την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Η Ελλάδα πρέπει δυναμικά να διεκδικήσει τον ρόλο της χώρας μεταφορέα πόρων ενέργειας και όχι μόνο.
Η κατάσταση στο εσωτερικό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων θεωρώ ότι παραμένει κρίσιμη και άκρως προβληματική λόγω των συνεχών διώξεων και του κλίματος καχυποψίας μετά από εκείνη την περίεργη απόπειρα πραξικοπήματος πριν από τρία χρόνια. Αν η Άγκυρα λάβει την παράτολμη απόφαση να προκαλέσει επεισόδιο με την Ελλάδα, θα ηττηθεί κατά κράτος. Αυτό θα κινητοποιήσει μια σειρά από εσωτερικές διαδικασίες που θα ενισχύσουν τις αποσχιστικές τάσεις και την κατάρρευση των κρατικών δομών. Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία διατήρησε μέχρι σήμερα την εδαφική της ακεραιότητά λόγω συνεχούς άσκησης βίας στο εσωτερικό. Δεν είναι μια δημοκρατικά νομιμοποιημένη πολιτεία.
Για να κατανοήσουν καλύτερα οι αναγνώστες την τραγική κατάσταση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, να σας πω μόνο ότι πρόσφατα ο υπουργός άμυνας, λόγω των σοβαρότατων κενών στη λειτουργία της αεροπορίας, αποφάσισε να καλέσει πίσω στην υπηρεσία πιλότους που εκδιώχθηκαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Είναι πολλές οι ενδείξεις για την εσωτερική αποδιοργάνωση των ΤΕΔ παρά τις χολιγουντιανού τύπου στρατιωτικές ασκήσεις. Ο στρατός είναι ο πυλώνας του τουρκικού καθεστώτος. Μια κατάρρευσή του λόγω σύγκρουσης με την Ελλάδα θα σημάνει ραγδαίες εξελίξεις…Επιπλέον η Άγκυρα είναι διεθνώς απομονωμένη, με την διεθνή της εικόνα να βρίσκεται στο χειρότερο σημείο. Επιπλέον η οικονομία της περνά πολύ δύσκολες στιγμές. Είναι ένα άρρωστο κράτος που προσπαθεί διά των απειλών και της βίας να αναπαραχθεί. Εκτιμώ ότι δεν θα πάρει το τεράστιο ρίσκο να προκαλέσει θερμό επεισόδιο».
Ρυθμιστές οι Κούρδοι
Η εκλογή του Εκρέμ Ιμάμογλου στον δήμο Κωνσταντινούπολης συνοδεύτηκε με πολύ κολακευτικά σχόλια στην Ελλάδα λόγω του φιλειρηνικού χαρακτήρα του νέου δημάρχου.Τί σημαίνει αυτό για τη χώρα μας και την Τουρκία;
«Η εκλογή ενός δημάρχου στην Τουρκία δεν σημαίνει τίποτα για την Ελλάδα σε αυτή την φάση. Είναι λυπηρό που ορισμένα ελληνικά ΜΜΕ δίνουν τόσο μεγάλη έκταση σε μια εκλογική διαδικασία τοπικού χαρακτήρα. Η Ελλάδα δεν κυβερνιέται από την Κωνσταντινούπολη αλλά από την Αθήνα. Πάντως η ανάδειξη Ιμάμογλου σηματοδοτεί μια δυναμικότερη επιστροφή των Κεμαλιστών στα πολιτικά πράγματα. Όπως είναι γνωστό, οι κεμαλιστές ιστορικά, υπήρξαν οι ναζιστές της Μικράς Ασίας. Μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Αν και ο κύριος Ιμάμογλου έχει προς το παρόν μια ήπια δημόσια ρητορική και θα παίξει ρόλο μελλοντικά στη διακυβέρνηση της Τουρκίας, η στάση αυτού του κράτους έναντι της Ελλάδας δεν θα μεταβληθεί. Οι Κεμαλιστές θα επιδιώξουν κάποιου είδους διαλόγου και συνεργασίας με το Κουρδικό κόμμα στην προσπάθειά τους να το ενσωματώσουν και να κλείσουν τα εσωτερικά μέτωπα, όπως επιδίωξαν και οι ισλαμιστές του Ερντογάν. Ίσως ακουστεί παράξενο σε κάποιους, αλλά εκτιμώ πως υπάρχει στο τραπέζι και το σενάριο μιας τουρκοκουρδικής συνεργασίας στη Μέση Ανατολή, κάτι που θα ανέτρεπε πολλά δεδομένα δεκαετιών. Είναι ένα δύσκολο σενάριο βέβαια, αλλά υπαρκτό. Παρακολουθώ τις εξελίξεις και αναμένω. Μην ξεχνάμε πως οι Κούρδοι ψηφοφόροι είναι πλέον ρυθμιστές των πολιτικών εξελίξεων στην Τουρκία. Αυτό φάνηκε και με την εκλογή Ιμάμογλου στη δημαρχία. Επομένως οι κεμαλιστές θα επιχειρήσουν να προσεταιριστούν τους πιο ήπιους Κούρδους των δυτικών αστικών κέντρων και να τους μετατρέψουν σε δική τους εκλογική πελατεία με κάποιες μικροπαραχωρήσεις. Δύσκολο να επιτευχθεί, θα δούμε».
Ποιο εκτιμάτε ότι θα είναι το μέλλον του κόμματος του Ερντογάν;
«Εκτιμώ ότι η επιρροή του ΑΚΡ θα περιορισθεί αλλά θα συνεχίσει να αποτελεί παίκτη στο τουρκικό πολιτικό σύστημα. Αυτό που έδειξαν όλες οι τελευταίες εκλογές είναι ότι θα είναι όλο και πιο δύσκολο ένα κόμμα να κυβερνά από μόνο του, θα χρειάζονται συνεργασίες, και εδώ το κουρδικό κόμμα θα παίζει ρόλο ουσιαστικό. Η κοινωνική δομή και η εκλογική βάση μεταλλάσονται στην Τουρκία, όπου έχουν δημιουργηθεί τρεις συμπαγείς πόλοι. Ο ισλαμοεθνικιστικός, ο εκκοσμικευμένος εθνικιστικός και ο κουρδικός πόλος».
«Να συνδιαμορφώσουμε ένα στρατηγικό όραμα για τον νέο αιώνα»
Ποια είναι η στάση της ελληνικής διασποράς της Αμερικής όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά θέματα και γενικότερα την πορεία της Ελλάδας ;
«Οι Έλληνες στις ΗΠΑ παρακολουθούν με μεγάλη αγωνία της εξελίξεις στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή και προσπαθούν, όσο μπορούν, να ασκήσουν την επιρροή τους προς τους κυβερνητικούς θεσμούς. Έχουν υπάρξει θετικές εξελίξεις, πρέπει όμως να γίνουν περισσότερα. Πιστεύω ότι ο ελληνισμός της διασποράς χρειάζεται μια άλλου τύπου οργάνωση προκειμένου να ενισχυθούν περαιτέρω οι δεσμοί με την Ελλάδα στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συνεργασίας από την οποία θα επωφελούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι. Και το εθνικό κέντρο και η διασπορά, και οι ΗΠΑ αλλά και ο δυτικός κόσμος γενικότερα. Η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει έναν πολυδιάστατο ρόλο στην περιοχή της και να συμμετάσχει στις διεθνείς εξελίξεις πιο ουσιαστικά και όχι ως απλός θεατής και ακόλουθος όπως μέχρι σήμερα.
Τα παγκόσμια δίκτυα διασποράς μας μένουν ακόμα ανεκμετάλλευτα, ενώ υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για να ενισχυθεί ένας ελληνικός, ουσιαστικός διεθνής ρόλος. Αυτό που ονομάζω ένας νέος ελληνικός κοσμοπολιτισμός. Ιδιαίτερα οι νέες γενιές των Ελλήνων της Αμερικής που παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις και διαθέτουν υψηλότερη μόρφωση από τις προηγούμενες γενιές, μπορούν να πετύχουν σημαντικά πράγματα με την συνεργασία της Ελλάδας. Πρέπει όλοι μαζί να ξανασκεφτούμε τον ρόλο της πατρίδας μας στο διεθνές γίγνεσθαι και να συνδιαμορφώσουμε ένα στρατηγικό όραμα για τον νέο αιώνα. Η Ελλάδα μόνη της, χωρίς τα δίκτυα της διασποράς της, είναι κουτσή. Η διασπορά μας είναι τα φτερά που θα μας απογειώσουν στους διεθνείς αιθέρες».
Who is who
Ο Νίκος Μιχαηλίδης μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σχέσεις στο Πάντειο πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακό στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στις διεθνείς σχέσεις με ειδίκευση στην τουρκική εξωτερική πολιτική.Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην ανθρωπολογία από το πανεπιστήμιο Πρίντον όπου και διδάσκει. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι πολιτική ανθρωπολογία, τέχνες και εξουσία, Ελλάδα, Τουρκία, ΗΠΑ. Αρθρογραφεί στον ημερήσιο τύπο ενώ προετοιμάζει και το πρώτο του βιβλίο στα αγγλικά.
Έχει συνεργαστεί με ελληνόφωνους καλλιτέχνες από την Τραπεζούντα, μέσα από την παραγωγή δύο cd, στα οποία πρωταγωνιστεί η ποντιακή λύρα και η διάλεκτος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «χτίζουμε φιλίες και συνεργασίες μέσα από τη μουσική και καταργούμε την εχθρότητα. Ό,τι μας βοηθάει να δημιουργούμε γέφυρες και να επικοινωνούμε με τους ανθρώπους, μας ωφελεί, ειδικά όσους πιστεύουν στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία».
Ο Νίκος Μιχαηλίδης σχολιάζει την επικαιρότητα και τις ελληνοτουρικές σχέσεις στο twitter. Μπορείτε να τον ακολουθήσετε στον λογαριασμό @NikosMichailid4
Έχοντας ζήσει αρκετά χρόνια στην Τουρκία, όπου διεξήγε επιτόπια έρευνα, ο διδάκτωρ ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Πρίνστον μίλησε για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στις οποίες αυτήν την περίοδο κυριαρχεί μεγάλη ένταση, λόγω των επεκτατικών διαθέσεων της γείτονας χώρας στο Αιγαίο, την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. «Η Τουρκία λειτουργεί ως ο πειρατής της ανατολικής Μεσογείου», αναφέρει και υπογραμμίζει τη σημασία των κυρώσεων που πρέπει να επιβληθούν από ΕΕ και ΗΠΑ, οι οποίες όπως αναφέρει «πρέπει να αναγνωρίσουν το κουρδικό κίνημα ως έναν νόμιμο πολιτικό φορέα και να καλέσουν τις δύο πλευρές, τουρκική και κουρδική, σε διάλογο για τον εκδημοκρατισμό της χώρας».
Ο πανεπιστημιακός που βρίσκεται στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Summer School του αμερικανικού πανεπιστημίου Πρίνστον, στο οποίο διδάσκει, αναφέρθηκε επίσης στη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου και στο μέλλον του AKP μετά την ήττα του εκλεκτού του Ταγίπ Ερντογάν, Μπιναλί Γιλντιρίμ, στον Δήμο της Κωνσταντινούπολης. Διαβάστε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε:
Έχετε ζήσει στην Τουρκία και γνωρίζετε την πολιτική, φυλετική και κοινωνική πραγματικότητα. Μπορείτε να μας εισάγετε με μία σύντομη ανάλυση σε αυτόν τον κόσμο;
«Η Τουρκία από την ίδρυσή της υπήρξε μια πολυεθνοτική χώρα. Αποτελείται από ετερογενείς πληθυσμούς από τα Βαλκάνια, την Κεντρική Ασία, τον Καύκασο και την Ανατολία. Στην Τουρκία ομιλούνται περισσότερες από τριάντα γλώσσες, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά Τραπεζούντας, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Οι πληθυσμοί έχουν συναίσθηση της πολιτισμικής τους διαφορετικότητας, μιας διαφορετικότητας η οποία τα τελευταία χρόνια ενισχύεται ραγδαία και έχει αποκτήσει πολιτικά χαρακτηριστικά.
Οι κύριες θρησκείες στην Τουρκία είναι το σουνιτικό Ισλάμ και ο Αλεβιτισμός. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο αυτών κοινοτήτων δεν είναι καλές. Οι Αλεβίτες έχουν υποστεί πολλές διώξεις από τους σουνίτες και κατά την οθωμανοκρατία αλλά και μετά το 1923 και την ίδρυση της Τουρκίας ως εθνικού κράτους. Οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι αποτελούν μικρές μειονότητες.
Καθόλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα η Τουρκία διοικήθηκε αυταρχικά από τις ένοπλες δυνάμεις και από κόμματα βιτρίνες (μονοκομματικό κράτος από 1923 μέχρι 1950) αλλά και με διαρκή άσκηση βίας, διώξεων και φυλακίσεων των αντιφρονούντων. Στη μετά το 1950 περίοδο έχουμε ένα καθεστώς απολύτως ελεγχόμενο από τον στρατό, με κόμματα βιτρίνες που απορροφούν την κοινωνική διαμαρτυρία και ενσωματώνουν διαφορετικά τμήματα του ετερογενούς πληθυσμού. Επειδή η Τουρκία θα γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ, ήταν αδύνατο να παραμείνει μονοκομματικό κράτος. Έτσι επετράπη η ίδρυση και δεύτερου κόμματος, απολύτως ελεγχόμενου από τον στρατό, προκειμένου να προχωρήσει η ένταξη. Έτσι δημιουργήθηκε η ψευδής εντύπωση σε αρκετούς στη Δύση ότι η Τουρκία αποτελεί ένα τυπικά δυτικό κράτος με εκλογές και δημοκρατικούς θεσμούς, παρά τα συχνά στρατιωτικά πραξικοπήματα τα οποία ξαναμοίραζαν την πολιτική τράπουλα. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Ισμέτ Ινονού, πρώην στρατηγού και δευτέρου προέδρου της Τουρκίας, ότι αν υπάρξει ανάγκη για κομμουνιστικό κόμμα στη χώρα, θα το ιδρύσουν οι ίδιοι! Πολλοί Τούρκοι αξιωματικοί, μετά την αποχώρησή τους από τις ένοπλες δυνάμεις, συμμετέχουν σε κόμματα και εκλογικές διαδικασίες, όχι για να εξυπηρετήσουν την δημοκρατία και την κοινωνία, αλλά για να διαφυλάξουν τον πολιτικό ρόλο του στρατού μέσα από αυτά τα δίκτυα. Το τουρκικό κομματικό σύστημα είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό ελεγχόμενο από τις κρατικές υπηρεσίες, ακόμα και σήμερα.
Δύο είναι οι κύριες πολιτικές τάσεις. Ο κεμαλικός εθνικισμός από τη μια και το πολιτικό Ισλάμ από την άλλη. Αυτά τα δύο ρεύματα αποτελούν τις κυρίαρχες τάσεις του πολιτικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκε και το αντισυστημικό κουρδικό κίνημα το οποίο κατάφερε να δημιουργήσει έναν τρίτο πόλο στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Για αυτό ακριβώς τον λόγο διαρκώς διώκεται από το κράτος.
Το κεμαλικό κόμμα ενσωμάτωνε τους Αλεβίτες και όλους όσους αυτοπροσδιορίζονταν ως προοδευτικοί και αριστεροί. Βέβαια ο κεμαλισμός συγκροτήθηκε ως μια ρατσιστική και μιλιταριστική ιδεολογία που καμιά σχέση δεν έχει με τα προτάγματα της ευρωπαϊκής αριστεράς. Από την άλλη, οι σουνίτες στήριζαν κυρίως τα ισλαμικά κόμματα που κατά καιρούς εμφανίζονταν στην πολιτική σκηνή.
Πέρα από την ύπαρξη κομμάτων, ο ρόλος των οποίων ήταν να δημιουργούν μια επίφαση δήθεν δημοκρατικότητας, κεντρικό πολιτικό ρόλο διαδραμάτιζαν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και οι υπηρεσίες πληροφοριών. Η Τουρκία είναι μια χώρα η οποία έχει βεβαρημένο μητρώο. Ο προκάτοχός της η οθωμανική αυτοκρατορία, της οποίας αποτελεί συνέχεια, διέπραξε τις πρώτες μεγάλες γενοκτονίες του 20ου αιώνα (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων) τις οποίες βέβαια το τουρκικό ΥΠΕΞ μέχρι σήμερα αρνείται να αποδεχθεί, κάνοντας επιθετική, σοβινιστική και μιλιταριστική προπαγάνδα εναντίον των απογόνων των θυμάτων.
Ιδιαίτερα κατά τον ψυχρό πόλεμο και την ένταξη της στους δυτικούς θεσμούς ασφαλείας, η Τουρκία χρησιμοποιήθηκε ως ανάχωμα στη Ρωσική επιρροή στην περιοχή μας και στην Ιρανική στη Μέση Ανατολή. Για αυτό τον λόγο κανείς δεν ασκούσε κριτική στον απάνθρωπο χαρακτήρα του τουρκικού καθεστώτος, το οποίο πουλούσε στη Δύση ασφάλεια. Η αυθαιρεσία στο εσωτερικό, η βία και η ανυπαρξία κράτους δικαίου έχει προκαλέσει βαθιά τραύματα στην κοινωνία που δεν θα είναι εύκολο να επουλωθούν. Επιπλέον η μαζική μετανάστευση στα αστικά κέντρα και στο εξωτερικό, δημιούργησε σταδιακά μια νέα αστικοποιημένη γενιά με συνείδηση των προβλημάτων της χώρας τους και με περισσότερο δημοκρατική κουλτούρα. Αυτές οι ομάδες φιλελεύθερων νέων Τούρκων, μαζί με το κουρδικό κίνημα αποτελούν τη μόνη δύναμη πιθανού εκδημοκρατισμού και αλλαγής αυτής της χώρας».
«Παγκόσμιο πρόβλημα η Τουρκία – Διακατέχεται από ναζιστικού τύπου αντιλήψεις»
Πως σχολιάζετε την τούρκικη προκλητικότητα στο Αιγαίο, την έναρξη γεωτρήσεων του Πορθητή δυτικά της Πάφου και τις έρευνες του Γιαβούζ στην Καρπασία;
«Η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο από την Τουρκία και η παραβίαση της κυριαρχίας της Κύπρου στα χωρικά της ύδατα, είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη πραγματικότητα που κανείς δεν πρέπει να παραβλέπει. Η Τουρκία λειτουργεί ως ο πειρατής της ανατολικής Μεσογείου και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους. Το παράδοξο είναι ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ επικαλείται το διεθνές δίκαιο προκειμένου στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης να παρουσιάσει την Τουρκία ως χώρα που υποτίθεται πως σέβεται τους κανόνες δικαίου. Αυτό συνιστά τρομακτική, ανήθικη προπαγάνδα εκ μέρους της Άγκυρας. Η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, κατέχει παράνομα τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και απειλεί την Ελλάδα και άλλες γειτονικές χώρες με άσκηση βίας. Η τουρκική πολιτική ηγεσία διακατέχεται από ναζιστικού τύπου αντιλήψεις περί ζωτικού χώρου! Θέλει να καταστεί η ίδια κέντρο διαμετακόμισης ενέργειας προς την Δύση και βέβαια προσπαθεί να εμποδίσει την Ελλάδα και την Κύπρο να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο. Οι τουρκικές στρατογραφειοκρατικές ελίτ βλέπουν την Ελλάδα και την Κύπρο ως πρώην οθωμανικές επαρχίες τις οποίες θέλουν να επηρεάζουν και αυτό είναι βασικά που δημιουργεί αστάθεια και προβλήματα στις διμερείς σχέσει.
Για αυτό διαρκώς απειλεί και μας καλεί να μοιράσουμε το αέριο, λες και πρόκειται για πόρους εντός της επικράτειάς της. Η κυρίαρχη τουρκική πολιτική κουλτούρα και οι κρατικοί μηχανισμοί πάσχουν από έναν επικίνδυνο μεγαλοϊδεατισμό, σοβινισμό και μιλιταρισμό, και απειλούν την ειρήνη και την σταθερότητα ολόκληρης της ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία είναι πλέον ένα παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει η διεθνής κοινότητα να επιλύσει με βάση το διεθνές δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία. Το τουρκικό κράτος δεν απειλεί μόνο Ελλάδα και Κύπρο, ασκεί ωμή βία και στο εσωτερικό. Πρόκειται για ένα καθεστώς διαρκούς καταπίεσης και διώξεων. Πρέπει να δουλέψουμε για να αλλάξει αυτή η αλαζονική, επεκτατική και αποικιοκρατική τουρκική πολιτική κουλτούρα.
«Αυτοκτονική επιλογή για την Ευρώπη»
Πως κρίνετε τον χειρισμό της κατάστασης από την Ελλάδα αλλά και από τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ – ΕΕ), οι οποίες απειλούν με κυρώσεις, οι οποίες όμως δεν πτοούν τους γείτονες;
«Νομίζω πως η Ε.Ε πρέπει πλέον να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να επιβάλει κυρώσεις σε αυτό το καθεστώς. Η Τουρκία εκβιάζει την ΕΕ με αποστολή προσφύγων, χρησιμοποιεί ανθρώπους ως βιολογικού τύπου όπλο, κανένα κράτος στον κόσμο δεν ακολουθεί τέτοιες απάνθρωπες πολιτικές! Η Τουρκία κατέχει παράνομα τμήμα της Ε.Ε (Κύπρο) και απειλεί άλλο μέλος της (Ελλάδα) με άσκηση στρατιωτικής βίας.
Η Ε.Ε και οι ΗΠΑ πρέπει, εκτός από κυρώσεις, να αναγνωρίσουν το κουρδικό κίνημα ως έναν νόμιμο πολιτικό φορέα και να καλέσουν τις δύο πλευρές, τουρκική και κουρδική, σε διάλογο για τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Δεν πρέπει να υποκύψουμε στους εκβιασμούς και στον σοβινιστικό μεγαλοϊδεατισμό της Άγκυρας. Επίσης πρέπει ξεκάθαρα να υποστηρίξουν την Ελλάδα και την Κύπρο στην αντιμετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισμού και επεκτατισμού. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει την Δύση ανταγωνιστικά. Αυτή την στιγμή κυβερνιέται από μια συμμαχία ισλαμιστών και κεμαλιστών ακροδεξιών οι οποίοι θεωρούν πως η χώρα τους πρέπει να στραφεί προς Ρωσία και Κίνα, και αυτό κάνουν. Η Ε.Ε σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δώσει τα κλειδιά της ενεργειακής της ασφάλειας σε μια χώρα όπως η Τουρκία. Θα επρόκειτο για αυτοκτονική επιλογή. Σε μια τέτοια περίπτωση η Τουρκία θα χρησιμοποιούσε την ροή της ενέργειας για να εκβιάζει ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Ειδικά η Γερμανία και η Βρετανία πρέπει να το λάβουν αυτό σοβαρά υπόψιν τους.
Είμαι πεπεισμένος πως το ελληνικό γενικό επιτελείο εθνικής άμυνας έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια και την προστασία της χώρας μας από τον τυχοδιωκτισμό της Άγκυρας. Θεωρώ όμως ότι χρειαζόμαστε και μια άλλη δημόσια ρητορική αλλά και διαφορετική διπλωματική προσέγγιση προς τμήματα της κοινωνίας της Τουρκίας τα οποία επιθυμούν εκδημοκρατισμό και ειρηνικές σχέσεις με τα γειτονικά κράτη. Αυτό είναι πλέον θέμα του ελληνικού ΥΠΕΞ, αλλά δυστυχώς δεν βλέπω κάτι ουσιώδες να γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση (σ.σ.η συνέντευξη έγινε πριν τις εκλογές της 7ης Ιουλίου). Οι επικλήσεις στο διεθνές δίκαιο από μόνες τους, πέρα από κάποιον βαθμό νομιμοποίησης, δεν μας προστατεύουν. Η ελληνική πολιτική προς την Τουρκία χρειάζεται μια έξυπνη, ορθολογική αναθεώρηση. Και βέβαι είναι εξαιρετικά σημαντική η ακολουθούμενη πολιτική στενότερης συνεργασίας με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ιορδανία».
Ήττα κατά κράτος
Η πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Αυτό πως μπορεί να αποφευχθεί; Λέγεται, ότι αν επιτεθεί η Τουρκία στην Ελλάδα θα έχει μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό της...
«Για να αποφευχθεί η σύγκρουση με την Άγκυρα, η Ελλάδα πρέπει να ανασυντάξει τάχιστα την οικονομία της, να ανασυγκροτήσει και να ενισχύσει κατακόρυφα τις δυνατότητες των ενόπλων της δυνάμεων και να αναθεωρήσει την διπλωματική της πρακτική απέναντι στο κράτος ταραξία. Έχουμε ήδη διεθνείς συνέργειες, με μεγάλες δυνάμεις και τοπικούς παίκτες και πρέπει να επιβάλλουμε την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Η Ελλάδα πρέπει δυναμικά να διεκδικήσει τον ρόλο της χώρας μεταφορέα πόρων ενέργειας και όχι μόνο.
Η κατάσταση στο εσωτερικό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων θεωρώ ότι παραμένει κρίσιμη και άκρως προβληματική λόγω των συνεχών διώξεων και του κλίματος καχυποψίας μετά από εκείνη την περίεργη απόπειρα πραξικοπήματος πριν από τρία χρόνια. Αν η Άγκυρα λάβει την παράτολμη απόφαση να προκαλέσει επεισόδιο με την Ελλάδα, θα ηττηθεί κατά κράτος. Αυτό θα κινητοποιήσει μια σειρά από εσωτερικές διαδικασίες που θα ενισχύσουν τις αποσχιστικές τάσεις και την κατάρρευση των κρατικών δομών. Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία διατήρησε μέχρι σήμερα την εδαφική της ακεραιότητά λόγω συνεχούς άσκησης βίας στο εσωτερικό. Δεν είναι μια δημοκρατικά νομιμοποιημένη πολιτεία.
Για να κατανοήσουν καλύτερα οι αναγνώστες την τραγική κατάσταση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, να σας πω μόνο ότι πρόσφατα ο υπουργός άμυνας, λόγω των σοβαρότατων κενών στη λειτουργία της αεροπορίας, αποφάσισε να καλέσει πίσω στην υπηρεσία πιλότους που εκδιώχθηκαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Είναι πολλές οι ενδείξεις για την εσωτερική αποδιοργάνωση των ΤΕΔ παρά τις χολιγουντιανού τύπου στρατιωτικές ασκήσεις. Ο στρατός είναι ο πυλώνας του τουρκικού καθεστώτος. Μια κατάρρευσή του λόγω σύγκρουσης με την Ελλάδα θα σημάνει ραγδαίες εξελίξεις…Επιπλέον η Άγκυρα είναι διεθνώς απομονωμένη, με την διεθνή της εικόνα να βρίσκεται στο χειρότερο σημείο. Επιπλέον η οικονομία της περνά πολύ δύσκολες στιγμές. Είναι ένα άρρωστο κράτος που προσπαθεί διά των απειλών και της βίας να αναπαραχθεί. Εκτιμώ ότι δεν θα πάρει το τεράστιο ρίσκο να προκαλέσει θερμό επεισόδιο».
Ρυθμιστές οι Κούρδοι
Η εκλογή του Εκρέμ Ιμάμογλου στον δήμο Κωνσταντινούπολης συνοδεύτηκε με πολύ κολακευτικά σχόλια στην Ελλάδα λόγω του φιλειρηνικού χαρακτήρα του νέου δημάρχου.Τί σημαίνει αυτό για τη χώρα μας και την Τουρκία;
«Η εκλογή ενός δημάρχου στην Τουρκία δεν σημαίνει τίποτα για την Ελλάδα σε αυτή την φάση. Είναι λυπηρό που ορισμένα ελληνικά ΜΜΕ δίνουν τόσο μεγάλη έκταση σε μια εκλογική διαδικασία τοπικού χαρακτήρα. Η Ελλάδα δεν κυβερνιέται από την Κωνσταντινούπολη αλλά από την Αθήνα. Πάντως η ανάδειξη Ιμάμογλου σηματοδοτεί μια δυναμικότερη επιστροφή των Κεμαλιστών στα πολιτικά πράγματα. Όπως είναι γνωστό, οι κεμαλιστές ιστορικά, υπήρξαν οι ναζιστές της Μικράς Ασίας. Μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Αν και ο κύριος Ιμάμογλου έχει προς το παρόν μια ήπια δημόσια ρητορική και θα παίξει ρόλο μελλοντικά στη διακυβέρνηση της Τουρκίας, η στάση αυτού του κράτους έναντι της Ελλάδας δεν θα μεταβληθεί. Οι Κεμαλιστές θα επιδιώξουν κάποιου είδους διαλόγου και συνεργασίας με το Κουρδικό κόμμα στην προσπάθειά τους να το ενσωματώσουν και να κλείσουν τα εσωτερικά μέτωπα, όπως επιδίωξαν και οι ισλαμιστές του Ερντογάν. Ίσως ακουστεί παράξενο σε κάποιους, αλλά εκτιμώ πως υπάρχει στο τραπέζι και το σενάριο μιας τουρκοκουρδικής συνεργασίας στη Μέση Ανατολή, κάτι που θα ανέτρεπε πολλά δεδομένα δεκαετιών. Είναι ένα δύσκολο σενάριο βέβαια, αλλά υπαρκτό. Παρακολουθώ τις εξελίξεις και αναμένω. Μην ξεχνάμε πως οι Κούρδοι ψηφοφόροι είναι πλέον ρυθμιστές των πολιτικών εξελίξεων στην Τουρκία. Αυτό φάνηκε και με την εκλογή Ιμάμογλου στη δημαρχία. Επομένως οι κεμαλιστές θα επιχειρήσουν να προσεταιριστούν τους πιο ήπιους Κούρδους των δυτικών αστικών κέντρων και να τους μετατρέψουν σε δική τους εκλογική πελατεία με κάποιες μικροπαραχωρήσεις. Δύσκολο να επιτευχθεί, θα δούμε».
Ποιο εκτιμάτε ότι θα είναι το μέλλον του κόμματος του Ερντογάν;
«Εκτιμώ ότι η επιρροή του ΑΚΡ θα περιορισθεί αλλά θα συνεχίσει να αποτελεί παίκτη στο τουρκικό πολιτικό σύστημα. Αυτό που έδειξαν όλες οι τελευταίες εκλογές είναι ότι θα είναι όλο και πιο δύσκολο ένα κόμμα να κυβερνά από μόνο του, θα χρειάζονται συνεργασίες, και εδώ το κουρδικό κόμμα θα παίζει ρόλο ουσιαστικό. Η κοινωνική δομή και η εκλογική βάση μεταλλάσονται στην Τουρκία, όπου έχουν δημιουργηθεί τρεις συμπαγείς πόλοι. Ο ισλαμοεθνικιστικός, ο εκκοσμικευμένος εθνικιστικός και ο κουρδικός πόλος».
«Να συνδιαμορφώσουμε ένα στρατηγικό όραμα για τον νέο αιώνα»
Ποια είναι η στάση της ελληνικής διασποράς της Αμερικής όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά θέματα και γενικότερα την πορεία της Ελλάδας ;
«Οι Έλληνες στις ΗΠΑ παρακολουθούν με μεγάλη αγωνία της εξελίξεις στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή και προσπαθούν, όσο μπορούν, να ασκήσουν την επιρροή τους προς τους κυβερνητικούς θεσμούς. Έχουν υπάρξει θετικές εξελίξεις, πρέπει όμως να γίνουν περισσότερα. Πιστεύω ότι ο ελληνισμός της διασποράς χρειάζεται μια άλλου τύπου οργάνωση προκειμένου να ενισχυθούν περαιτέρω οι δεσμοί με την Ελλάδα στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συνεργασίας από την οποία θα επωφελούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι. Και το εθνικό κέντρο και η διασπορά, και οι ΗΠΑ αλλά και ο δυτικός κόσμος γενικότερα. Η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει έναν πολυδιάστατο ρόλο στην περιοχή της και να συμμετάσχει στις διεθνείς εξελίξεις πιο ουσιαστικά και όχι ως απλός θεατής και ακόλουθος όπως μέχρι σήμερα.
Τα παγκόσμια δίκτυα διασποράς μας μένουν ακόμα ανεκμετάλλευτα, ενώ υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για να ενισχυθεί ένας ελληνικός, ουσιαστικός διεθνής ρόλος. Αυτό που ονομάζω ένας νέος ελληνικός κοσμοπολιτισμός. Ιδιαίτερα οι νέες γενιές των Ελλήνων της Αμερικής που παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις και διαθέτουν υψηλότερη μόρφωση από τις προηγούμενες γενιές, μπορούν να πετύχουν σημαντικά πράγματα με την συνεργασία της Ελλάδας. Πρέπει όλοι μαζί να ξανασκεφτούμε τον ρόλο της πατρίδας μας στο διεθνές γίγνεσθαι και να συνδιαμορφώσουμε ένα στρατηγικό όραμα για τον νέο αιώνα. Η Ελλάδα μόνη της, χωρίς τα δίκτυα της διασποράς της, είναι κουτσή. Η διασπορά μας είναι τα φτερά που θα μας απογειώσουν στους διεθνείς αιθέρες».
Who is who
Ο Νίκος Μιχαηλίδης μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σχέσεις στο Πάντειο πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακό στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στις διεθνείς σχέσεις με ειδίκευση στην τουρκική εξωτερική πολιτική.Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην ανθρωπολογία από το πανεπιστήμιο Πρίντον όπου και διδάσκει. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι πολιτική ανθρωπολογία, τέχνες και εξουσία, Ελλάδα, Τουρκία, ΗΠΑ. Αρθρογραφεί στον ημερήσιο τύπο ενώ προετοιμάζει και το πρώτο του βιβλίο στα αγγλικά.
Έχει συνεργαστεί με ελληνόφωνους καλλιτέχνες από την Τραπεζούντα, μέσα από την παραγωγή δύο cd, στα οποία πρωταγωνιστεί η ποντιακή λύρα και η διάλεκτος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «χτίζουμε φιλίες και συνεργασίες μέσα από τη μουσική και καταργούμε την εχθρότητα. Ό,τι μας βοηθάει να δημιουργούμε γέφυρες και να επικοινωνούμε με τους ανθρώπους, μας ωφελεί, ειδικά όσους πιστεύουν στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία».
Ο Νίκος Μιχαηλίδης σχολιάζει την επικαιρότητα και τις ελληνοτουρικές σχέσεις στο twitter. Μπορείτε να τον ακολουθήσετε στον λογαριασμό @NikosMichailid4
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου