Του Κώστα Στούπα
Δυο φίλες μου που φτιάχνουν πολύ καλής ποιότητας σπιτικές μαρμελάδες και τσάτνεϋ τα οποία διαθέτουν χέρι με χέρι, θέλησαν να κάνουν αυτήν τη δουλειά πιο συστηματικά και να κόβουν τιμολόγια προκειμένου να βάλουν τα προϊόντα τους και σε πάγκους μικρών καταστημάτων.
Όταν έμαθαν πως απαιτείται χώρος τουλάχιστον 80-100 τ.μ. με ειδικές άδειες και προϋποθέσεις έκαναν πίσω, γιατί το ρίσκο ήταν μεγαλύτερο από το προσδοκώμενο όφελος.
Κάποιοι γνωστοί πριν μερικά χρόνια έφυγαν από την Αθήνα και εγκαταστάθηκαν σε ένα χωριό, νοίκιασαν μερικά κτήματα και ξεκίνησαν να τα καλλιεργούν. Προχθές μου έλεγαν πως αν εφαρμοστούν να νέα μέτρα για τους αγρότες θα πρέπει να τα παρατήσουν και να επιστρέψουν στο πατρικό τους στην Αθήνα που ευτυχώς δεν πρόλαβαν να πουλήσουν.
Ξεκίνησα με αυτές τις δυο ιστορίες γιατί περιέχουν πληροφορίες που οι περισσότεροι πολιτικοί μας αγνοούν.
Το μέγεθος της άγνοιας όσων μας κυβερνούν και μας κυβερνούσαν τις τελευταίες αρκετές δεκαετίες, γίνεται φανερό από αποφάσεις διευκόλυνσης της επιχειρηματικότητας σαν αυτή που έλαβε προχθές το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ).
Το ΚΥΣΟΙΠ λοιπόν ενέκρινε το σχέδιο του υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού με το οποίο απλοποιούνται δραστικά οι διαδικασίες αδειοδότησης σε τρεις κατηγορίες επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που παράγουν το 25% του ΑΕΠ.
Βασικό κορμό του νέου καθεστώτος αδειοδότησης θα αποτελέσει η αρχή "πρώτα αδειοδοτώ και μετά ελέγχω", όπως ισχύει στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Ειδικότερα, το σχέδιο που παρουσιάστηκε από την υφυπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, αρμόδια για θέματα Βιομηχανίας, Θεοδώρα Τζάκρη, αφορά την απλοποίηση του αδειοδοτικού καθεστώτος για τις δραστηριότητες της βιομηχανίας τροφίμων, των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και των τουριστικών καταλυμάτων.
Τα τελευταία πέντε έξι χρόνια διαβάζουμε δυο φορές το χρόνο για κάποιο σχέδιο διευκόλυνσης αδειοδοτήσεων επιχειρήσεων απ’ όλες τις κυβερνήσεις που έχουν περάσει.
Αυτά συμβαίνουν όταν ουσιαστικά ανεπάγγελτοι πολιτικοί που έχουν ζήσει κρατικοδίαιτοι του δημοσίου αναλαμβάνουν να εκπονήσουν σχέδια για την ιδιωτική επιχειρηματικότητα. Η υφιστάμενη διαχρονική γραφειοκρατία τους οδηγεί όπου θέλει. Ήτοι, στην εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων.
Το δυσκολότερο σήμερα είναι να κλείσεις μια επιχείρηση που δεν πήγε καλά παρά οι τυπικές διατυπώσεις για να ανοίξεις μια. Π.χ. αν ξεκινήσεις τις διαδικασίες να κλείσεις μια επιχείρηση που δεν πήγε καλά, από την ώρα που θα κατεβάσεις τα ρολά ίσως χρειαστούν και 2-3 χρόνια μέχρι να την σβήσεις από τα διάφορα μητρώα.
Αν μιλήσει κάποιος με ανθρώπους που ανοίγουν καταστήματα, ιδίως υγειονομικού ενδιαφέροντος, ένα βασικό πρόβλημα είναι η διαφθορά που παρεπιδημεί στα δεκάδες γραφεία που πρέπει να εγκρίνουν τους διάφορους όρους λειτουργίας.
Αυτό, αφού εξαιρέσουμε φυσικά την υψηλή φορολογία και τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που μόνο με φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή μπορούν να αντισταθμιστούν.
Υπό αυτήν την έννοια, το σχέδιο πρώτα αδειοδοτώ και μετά ελέγχω σημαίνει πως το υποψήφιο θύμα επιχειρηματίας αφού έχει ολοκληρώσει την επένδυση, δηλ. έχει αναλάβει το ρίσκο να ξοδέψει το κεφάλαιο, δεν θα έχει τη δυνατότητα να κάνει πίσω ή να διαπραγματευτεί τον εκβιασμό που θα δεχτεί προκειμένου να πάρει και τυπικά τις απαραίτητες άδειες.
Αν έχει ολοκληρώσει την επένδυση όσα και να του ζητήσουν οι διεφθαρμένοι γραφειοκράτες για να πατήσουν τις σφραγίδες είναι υποχρεωμένος να τα καταβάλει. Το σύστημα αντί να απομακρύνει τα "ποντίκια" φρόντισε να απομακρύνει τον κ. Λέανδρο Ρακιτζή, που σαν επιθεωρητής δημόσιας διοίκησης αποκάλυπτε τέτοιες περιπτώσεις διαφθοράς στο δημόσιο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της σοβαρότητας με την οποία το υπουργείο "ανάπτυξης" αντιμετωπίζει τα ζητήματα της ανάπτυξης είναι ο τομέας από τον οποίο επέλεξε να ξεκινήσει τις μεταρρυθμίσεις.
Ο τομέας της εστίασης και διασκέδασης και είναι και ήταν πάντα κορεσμένος και έχει κορεστεί ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Οι Έλληνες λόγω της ρευστότητας που εξασφάλιζαν τα δανεικά και οι επιδοτήσεις είχαμε δομήσει μια οικονομία με άξονα τα σουβλατζίδικα και τις καφετέριες.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι μισοί Έλληνες εξασφαλίζουν εισόδημα γιατί ανταλλάσσουν με τους άλλους μισούς σουβλάκια με καφέδες σε ακριβές τιμές. Το μοντέλο αυτό όμως έχει εξαντλήσει τη δυναμική του και η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε από τότε που τα δανεικά τελείωσαν.
Η αναλαμπή του κλάδου κατά τα τελευταία χρόνια της κρίσης φωτογραφίζει την απελπισμένη προσπάθεια ανθρώπων που έχασαν τη δουλειά τους να ξεκινήσουν από την αρχή, σε έναν τομέα που δείχνει να μην έχει πληγεί από την κρίση.
Όσο όμως συρρικνώνονται οι καταθέσεις των τελευταίων δεκαετιών η κρίση θα αρχίσει να αγγίζει και τα σουβλατζίδικα και τις καφετέριες. Τα στατιστικά στοιχεία τα τελευταία χρόνια δείχνουν πως στο χώρο των νέων αυτών μικρών επιχειρήσεων πολλές επιβιώνουν μόνο και μόνο γιατί κινούνται στα όρια της μαύρης οικονομίας, ενώ ο αριθμός αυτών που κλείνουν μετά μερικούς μήνες αυξάνεται ραγδαία.
Μια τρύπα στο νερό λοιπόν τα νέα μέτρα...
