Μαθήματα πολιτικής οικονομίας από έναν εστιάτορα

Ο Θοδωρής είναι ένας κλασικός μικρομεσαίος επιχειρηματίας που βρίσκεται αντιμέτωπος με τις μεγάλες παραδοξότητες των καιρών μας. Είναι ιδιοκτήτης σε ένα από τα πιο φημισμένα εστιατόρια στην Αθήνα, απασχολεί πάνω από 10 άτομα προσωπικό, κάνει τζίρο 400.000 ευρώ το χρόνο και παρ’ όλα αυτά, όταν η εταιρεία του έχει κέρδη, δεν μπορεί πλέον να βγάλει περισσότερα από έναν υπάλληλο του. Γιατί πλέον η επιχείρηση του ως ΟΕ έχει μόνιμο συνέταιρο τις τράπεζες, την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τον Δήμο Αθηναίων, τις ΔΕΚΟ και συνολικά έναν «φαταούλα» κρατικό μηχανισμό ο οποίος τον αναγκάζει να πληρώνει περισσότερα από όσα εισπράττει. Ο Θοδωρής είναι ένας φύσει αισιόδοξος άνθρωπος και τίμιος επιχειρηματίας. Κόβει τις αποδείξεις του, πληρώνει εγκαίρως τους μισθούς και τις εισφορές των εργαζομένων του. Έφτασε, όμως, σε τρία χρόνια να χρωστά 100.000 ευρώ και το μόνο που λέει πια είναι «αφήστε με να δουλέψω. Μην με κλείνετε!». 

Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα

- Βγαίνει η δουλειά; Μια χαρά βλέπω το μαγαζί. Γεμάτο για καθημερινή.

 Η επιχείρησή κάνει 400.000 ευρώ τζίρο παρότι έχουμε πέσει αρκετά τα τελευταία δύο χρόνια. Αλλά δεν παίζει ρόλο αυτό. Έχουμε γίνει μια μηχανή που παράγει χρήματα για το κράτος. Όχι για εμάς.

- Με τόσα λεφτά σε εισπράξεις; Δεν σας μένουν στην άκρη;

Για βάλε τα κάτω. Όταν έχεις να καλύψεις το ασφαλιστικό το οποίο είναι δυσβάσταχτο, το ΤΕΒΕ, τον ΦΠΑ, τα λειτουργικά έξοδα και τους φόρους εισοδήματος, όχι δεν μένει τίποτα. Φτάσαμε να χρωστάμε 100.000 ευρώ και να κυνηγάμε τις ρυθμίσεις.  Δεν μπορεί για να καλύψεις τις τρύπες του ασφαλιστικού να αυξάνεις κάθε μέρα το εισόδημα του κράτους. Όταν θέλεις να δουλέψεις και να καλύψεις όλο το προσωπικό βάζοντας ένσημα στον καθένα για 14 μήνες, χρειάζομαι και επιπλέον δώρα, επιδόματα. Αμέσως –αμέσως θέλω στο χρόνο 55.000-56.000 το χρόνο. Το κράτος έχει κόψει τα επιπλέον στους υπαλλήλους του, αλλά εμένα μου ζητάει να πληρώσω όχι τον εργαζόμενο που σε τελική ανάλυση τα δικαιούται και πρέπει να τα πάρει, αλλά το ίδιο το κράτος το οποίο διπλοπληρώνεται δώρα και επιδόματα πάνω στο ποσό της ασφάλισης. Φτάνεις στο σημείο λ.χ να χρειάζεται στις γιορτές 3.000 ευρώ για ασφάλιση στο προσωπικό και άλλες 3.000 ευρώ το δώρο-επίδομα στο κράτος. Το Πάσχα αντίστοιχα και το καλοκαίρι. Είναι τεράστιο νούμερο τα 50.000-60.000 ευρώ το χρόνο για μια τέτοια επιχείρηση. Μετά θα πρέπει να υπολογίσεις το ΤΕΒΕ των δύο εταίρων, τον Δήμο, την εφορία…

- Να κάνουμε μια άσκηση σχετικά με το τι εισπράττετε και τι πληρώνετε ;

Ας πάρουμε ως βάση τα έσοδα 400.000 ευρώ το χρόνο. Από αυτά αφαιρώ 120.000 ευρώ σε έξοδα προμηθειών. Δουλεύω δηλαδή με περιθώριο κέρδους 75%. Ας το δούμε. Βγάζω 80.000 ευρώ στον ΦΠΑ (13% και 24%). Άλλες 130.000 ευρώ είναι οι μισθοί του προσωπικού και περίπου 56.000 ευρώ το ΙΚΑ. Το ενοίκιο είναι 18.000 ευρώ το χρόνο, η εισφορά στον Δήμο είναι 2.000 ευρώ και 3.000 ευρώ το ενοίκιο στον Δήμο. Πάμε στις ΔΕΚΟ: η ΔΕΗ είναι 12.000 ευρώ ετησίως, το φυσικό αέριο άλλες 6.000 ευρώ και η ΕΥΔΑΠ περίπου 2.000 ευρώ. Υπάρχουν τα έξοδα για τα πνευματικά δικαιώματα της ΑΕΠΙ και η εισφορά στο Επιμελητήριο άλλα 1.000 ευρώ το χρόνο, και 1500 ευρώ ο φόρος επιτηδεύματος για δύο εταίρους. Έχουμε φτάσει στις 441.500 ευρώ. Προσθέτουμε το ΤΕΒΕ, τις δόσεις που πρέπει να πληρώνονται στις ρυθμίσεις κλπ. Πολύ απλά ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Διαχειριζόμαστε λεφτά που δεν είναι δικά μας. Δεν μας ανήκουν.

- Με τις αλλαγές στο ασφαλιστικό έχετε υπολογίσει το κόστος ;

Θα πάμε ανάλογα με το εισόδημα. Δηλαδή αν αυξηθεί, θα πρέπει να πληρώνω περισσότερα και θα πρέπει να είμαι ικανοποιημένος; Και σε αυτά τα δύο χρόνια που έφτασε το χρέος μας στις 100.000 ευρώ από πού έγινε;

- Πως έγινε το χρέος τόσο μεγάλο;

Από τις ρυθμίσεις και τα πανωτόκια. Όταν είχα λ.χ μια ρύθμιση 500 ευρώ στην εφορία, αν δεν την πλήρωνα έβαζαν 15% καπέλο. Ούτε τοκογλύφος δεν το κάνει αυτό. Δεν θα έπρεπε να προβληματιστεί εκεί το κράτος; Γιατί αυτή η επιχείρηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί; Αφού δεν έχει τώρα να σου δώσει τα 500 ευρώ, θα σου δώσει 575 ευρώ συν άλλα 500 ευρώ της επόμενης δόσης; Ε στην τρίτη φορά θα τη χάσει. Πως βγήκαν τόσες χιλιάδες επαγγελματίες εκτός ρυθμίσεων και συσσωρεύτηκαν τα ληξιπρόθεσμα.; Δεν συμφέρει, όμως, κανέναν να χάσει τις ρυθμίσεις γιατί υπογράφει την καταδίκη του, αλλά το χρέος συσσωρεύεται. Για σκέψου ότι οι περισσότεροι επιχειρηματίες έχουμε από 4 ή 5 διαφορετικές ρυθμίσεις ώστε να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε… Και αντί τελικά το Δημόσιο να είναι αρωγός, γίνεται εχθρός.

- Και πως μπορεί να γίνει διαφορετικά; Και το κράτος να εισπράττει και ο επιχειρηματίας να ανταποκρίνεται στις ρυθμίσεις;

Θα ήταν πολύ πιο τίμιο για όλους ένα μέρος των παλαιών χρεών να παγώσουν. Όχι να διαγραφούν. Να παγώσουν για να μπορούν να αποπληρώνονται οι τρέχουσες δόσεις και να ξεπαγώσουν μετά από λίγο καιρό. Θα ήταν επίσης πολύ πιο τίμιο το κράτος να μην βάζει τοκογλυφικά επιτόκια. Είναι καταστροφικά για όλους, και για τον επιχειρηματία που προσπαθεί να ανταποκριθεί και για το δημόσιο που θέλει να εισπράξει. Η σημερινή κυβέρνηση είναι που διατυμπάνιζε ότι τέτοιες επιβαρύνσεις είναι τοκογλυφικές. Έρχεται τώρα και τις εφαρμόζει λες και θα εισπράξει κάτι παραπάνω; Κλείνουν επιχειρήσεις από τα επιτόκια.

- Το κόστος των προμηθειών σας ποιο είναι ; Μέχρι τώρα βρισκόμασταν σε αποπληθωρισμό, λογικά θα πρέπει να έχει μειωθεί αρκετά…

Ποιος αποπληθωρισμός; Κοροϊδευόμαστε. Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη στην αγορά, οι τιμές διαρκώς αυξάνονται είτε γιατί αυξάνονται οι φόροι είτε γιατί τα φέρνουμε όλα από το εξωτερικό. Ειδικά τα προϊόντα της μαναβικής τα οποία αποτελούν βασική πρώτη ύλη για τα εστιατόρια. Παίρνουμε τα κρεμμυδάκια και τη ντομάτα από το Βέλγιο και την Ολλανδία. Το Βέλγιο δεν νομίζω ότι είναι σε πιο κοντινή απόσταση από την Αμαλιάδα ή την Κρήτη. Καταλαβαίνω ότι το κόστος παραγωγής είναι μεγάλο, αλλά εκεί δεν πρέπει να δώσουμε βάρος για να μειωθεί ; Δείτε τώρα τι γίνεται στην αγορά με την αύξηση στους φόρους των καυσίμων. ‘Όλες οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα. Δέκα, είκοσι λεπτά κ.ο.κ. Ο παραγωγός και ο μεταφορέας θα τις καλύψουν τις απώλειες αυξάνοντας τις τιμές. Μια επιχείρηση λιανικής, όμως, δεν μπορεί να το κάνει. Δεν μπορώ να αλλάξω τον κατάλογο και να πω στον πελάτη ότι τη μερίδα μου από 9 ευρώ την πάω στα 10 ευρώ. Ο πελάτης δεν μπορεί να το καταλάβει και ούτε έχει λόγο να το καταλάβει.

- Έχετε απορροφήσει τις αυξήσεις ΦΠΑ  που έγιναν τα τελευταία χρόνια;

Φυσικά και τις έχω απορροφήσει. Όλες. Ο κατάλογος της επιχείρησης είναι ίδιος εδώ και τρία χρόνια, από τότε που ο ΦΠΑ ήταν 13%.  Δεν τολμώ να κάνω αύξηση με τον τζίρο να υποχωρεί. Και αυτό φαίνεται και στα έσοδα του κράτους. Όσο μικρότερος ήταν ο ΦΠΑ τόσες μεγαλύτερες αναλογικά εισπράξεις είχε. Μακάρι να μειωθεί ο ΦΠΑ στο 7% στο 8% στο 10%, και ας κλείσουν τα μαγαζιά που δεν δουλεύουν ή κλέβουν. Μπορεί να χτυπάει αποδείξεις η ταμειακή μηχανή σαν να είναι γραφομηχανή; Αυτό θέλουμε όλοι. Και οι επιχειρηματίες και το κράτος.

-Πιστεύετε πως πράγματι αν μειώνονταν ο ΦΠΑ θα αυξάνονταν οι εισπράξεις;

Μα φάνηκε όταν μειώθηκε το 2013 ο ΦΠΑ στην εστίαση από 23% στο 13% πόσα οφέλη υπήρξαν  για όλους. Και για τις επιχειρήσεις και για τα δημόσια έσοδα. Ήταν μια ανάσα που κόπηκε απότομα. Έκτοτε και τα έσοδα μειώνονται και τα χρέη αυξάνονται και η φοροδιαφυγή μεγεθύνεται. Στη Ρουμανία μειώθηκε ο ΦΠΑ των τροφίμων στο 9% και τα έσοδα ανέβηκαν σχεδόν 20%.

- Πόσα πληρώνετε σήμερα σε φόρους ;

Περίπου το 53% του τζίρου από τη στιγμή που έχουμε 24% τον ΦΠΑ τον οποίο εισπράττουμε από τον πελάτη και 29% για το κέρδος μας. Αλλά δεν είναι αυτό το κόστος. Στο τέλος φτάνουμε με όλα τα επιπρόσθετα κόστη να πληρώνουμε πάνω από 100%. Μια επιχείρηση έχει πρωτίστως έξοδα και μετά έσοδα και σήμερα σε πολλές περιπτώσεις τα πρώτα είναι περισσότερα από τα δεύτερα. Γι αυτό και βλέπουμε έξαρση της φοροδιαφυγής στην εστίαση. Βλέπεις στα εστιατόρια τους ιδιοκτήτες να γυρίζουν μια απόδειξη από τραπέζι σε τραπέζι για να γλιτώνουν τον ΦΠΑ. Όσο και να «αποφορολογηθείς», όταν παίρνεις μια αγορά με 13% και την πουλάς με 24% και όταν προϊόν στοιχίζει 10 ευρώ και το πουλάς 40 ευρώ, είναι δυσανάλογη η διαφορά. Δηλαδή στα 40 ευρώ έχεις 10 ευρώ ΦΠΑ και από αυτό αποφορολογείσαι τα 2,5 ευρώ.

- Ο κλάδος ο δικός σας είναι από εκείνους που κάνουν πρωταθλητισμό στην φοροδιαφυγή.

Είναι όντως έτσι. Αλλά επειδή είναι πολύ υψηλός ο ΦΠΑ. Δεν τον αποδίδεις γιατί διαφορετικά δεν μπορείς να πληρώσεις το προσωπικό και τα έξοδά σου.

- Εσείς προσωπικά ως επιχειρηματίας τι προτεραιότητα χετε; Να αποδίδετε ΦΠΑ ή να πληρώνετε το προσωπικό και τα υπόλοιπα έξοδα;

Προσπαθώ να πληρώνω τον ΦΠΑ. Δεν γίνεται αλλιώς. Αλλά όταν χρειάζεται πρέπει πάνω από όλα να πληρώσω τους εργαζόμενους. Αν δεν το κάνω σε ένα μήνα θα κλείσει η εταιρεία. Πάνω από όλα έχω να κάνω με εκείνους και τις ανάγκες τους και όταν μιλάς για μισθούς 800-900 ευρώ, δεν είναι και οι πιο καλοπληρωμένοι υπάλληλοι του κόσμου. Είναι, όμως,  πιο καλοί συνέταιροι από το κράτος.

- Έχετε χρειαστεί να μειώσετε προσωπικό ;

Δυστυχώς υποχρεώθηκα να το κάνω εκ των πραγμάτων όχι για να μειώσω κόστος αλλά επειδή μειώθηκε η δουλειά. Είχαμε 15 εργαζόμενους, έχουμε μείνει 10, δουλεύουμε περισσότερο ή εκ περιτροπής.

- Τι θα κάνετε με τις κάρτες και την υποχρέωση να εγκαταστήσετε POS;

Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Οφείλουμε να προσαρμοστούμε, είναι κι αυτές πλέον ένα πολύ σημαντικό μέσο πληρωμής. Αλλά αν δεν το προσέξουν οι τράπεζες και το κράτος, μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την αγορά λόγω του υπερβολικού κόστους που έχουν και των δυσλειτουργιών που παρουσιάζουν. Πέρυσι οι τράπεζες χρέωναν προμήθεια 2,8% και φέτος πανηγυρίζουμε που κάποιες κάρτες έπεσαν στο 1,3%. Μπορεί να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει αυτό σε ένα τζίρο 200.000 – 300.000 ευρώ; Πληρώνω 3.000 – 3.500 ευρώ σε προμήθειες γιατί; Για να μεταφέρω τα χρήματα του πελάτη στον λογαριασμό μου στην τράπεζα; Αντί να έχω μπόνους που τα δίνω στην τράπεζα, έχω ποινή; Εδώ δεν αυξάνω τις τιμές λόγω ΦΠΑ, θα αναγκαστώ να χρεώσω κάθε πελάτη ένα ευρώ παραπάνω για να βγάλω τα σπασμένα της τράπεζας; Θα με βρίσει και θα έχει το δίκιο του. Δεν είναι μόνο ότι δεν παίρνουμε ρευστό στο χέρι, αλλά ότι υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην πίστωση στον λογαριασμό. Σκεφτείτε πως ένας πελάτης πληρώνει την Παρασκευή και εμφανίζεται στο λογαριασμό την  Τρίτη ή το απόγευμα της Δευτέρας στην καλύτερη περίπτωση. Αν πρέπει να πληρώσω τη δόση της ρύθμισης ή την εφορία δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτά τα χρήματα.

- Και να μπορούσατε, αν χρωστάτε θα προλάβει να σας τα πάρει η εφορία…

Άλλη πληγή κι αυτή. Δεν είναι δυνατόν να μην μπορεί μια επιχείρηση να έχει ακατάσχετο επαγγελματικό λογαριασμό. Όχι 20.000 και 30.000 ευρώ. Αλλά ένα λογικό ποσό 2.000-4.000 ευρώ με το οποίο να μπορεί να κινείται είναι απαραίτητο να υπάρχει για να πληρώνονται τα πάγια έξοδα και να μην κινδυνεύει ο επαγγελματίας να βρεθεί μετέωρος. Πως θα βάλει μια επιχείρηση POS από τη στιγμή που ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να γίνεται κατάσχεση σε όλο το ποσό; Πρέπει να μιλήσουμε με όρους λογικής. Τι θα κάνει το κράτος αν με τις κατασχέσεις και τις δεσμεύσεις κλείνει επιχειρήσεις. Πως θα συνεχίσει να εισπράττει; Πως θα πάρει τα  λεφτά του πίσω;

- Ένα από τα επιχειρήματα υπέρ της εγκατάστασης POS στην εστίαση είναι να αποκαλύψει την φοροδιαφυγή.

Το θέμα δεν είναι να βάλεις κομπιουτεράκια για να πάρεις περισσότερους φόρους. Το θέμα είναι να μειώσεις τους συντελεστές για να έχουν κίνητρο οι επαγγελματίες και οι καταναλωτές να καταβάλουν τους φόρους. Αλλιώς τρόποι υπάρχουν για να παρακαμφθεί η νομιμότητα. Αν τα βρω εγώ με τον πελάτη με μικρότερο λογαριασμό από τον οποίο θα αφαιρέσω τον ΦΠΑ δεν θα είμαι εγώ και ο πελάτης κερδισμένος και ο δημόσιος κορβανάς χαμένος. Αν αυτό γίνεται σήμερα πολύ διακριτικά και σε πολύ μικρό ποσοστό, σε λίγο τέτοιες πρακτικές θα γνωρίσουν έκρηξη.

 liberal.gr