Τελικά διασφαλίζεται η κυβερνησιμότητα των Δήμων;

Έντονες συζητήσεις έχουν πυροδοτηθεί στους κόλπους της Αυτοδιοίκησης για το κατά πόσο το πολυνομοσχέδιο αίρει τα προβλήματα που προκάλεσε ο Κλεισθένης και επιτυγχάνει την “κυβερνησιμότητα” των ΟΤΑ.

Τελικά, αυτά τα 17 άρθρα διασφαλίζουν τη λειτουργία και λήψη Αποφάσεων στους Δήμους;  Ο Δήμαρχος θα μπορέσει να εφαρμόσει το Πρόγραμμα για το οποίο τον εξέλεξαν οι πολίτες τη Β’ Κυριακή με πλειοψηφία άνω του 50 % ;  Το Ν/Σ σε συνδυασμό με την ισχύουσα νομοθεσία απαντούν από μόνα τους.  

Ιδού ορισμένες από τις παραμέτρους προβληματισμού που απασχολούν τους Δήμους τις τελευταίες ημέρες.

Ι] Πρώτη καινοτομία του Ν/Σ είναι η εισαγωγή στο σύστημα διακυβέρνησης των Δήμων μιας νέας έννοιας, που ονομάζεται “σύμπραξη ”.  

Τι είναι η “σύμπραξη” ; 

Ο νομοθέτης σκέφτηκε πως δύο ή περισσότερες Παρατάξεις θα μπορούν να “συμπράξουν”, υπό την προϋπόθεση ότι μια από αυτές είναι η Παράταξη του Δημάρχου.  Αυτό θα μπορεί να γίνει οποτεδήποτε εντός της δημοτικής περιόδου, καταθέτοντας ένα Πρακτικό με τις υπογραφές τουλάχιστον της απόλυτης πλειοψηφίας των μελών τους. Το Πρακτικό μάλιστα δεν θα μπορεί να ανακληθεί.  Από την κατάθεση του Πρακτικού και μετά, οι συμπράττουσες Παρατάξεις θα αποτελούν ενιαία Παράταξη, που εισέρχεται σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμπραττουσών Παρατάξεων και λογίζεται ως “η Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. 

ΙΙ] Η εφεύρεση της “σύμπραξης” διασφαλίζει ότι στο Δημοτικό Συμβούλιο θα ψηφίζεται η εισήγηση του Δημάρχου ;

- Κατ’ αρχάς, υπογραμμίζεται ότι η υπογραφή “σύμπραξης” είναι ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. Σε άλλους Δήμους μπορεί να γίνει, σε άλλους να μην γίνει.

- Ακόμα και στις περιπτώσεις που θα υπογραφεί Πρακτικό “σύμπραξης”, επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τις παρ.1, 4 6 του αρ.66 του ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από το αρ.73 του Κλεισθένη (ν.4555/2018) και δεν αλλάζει με το Ν/Σ, ισχύουν τα εξής :

« Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι έχουν ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟ το δικαίωμα της γνώμης και της ΨΗΦΟΥ ΚΑΤΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.  Μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου μπορεί με γραπτή δήλωσή του προς το Προεδρείο να ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΠΟΙΗΘΕΙ από τη Δημοτική Παράταξη, με την οποία έχει εκλεγεί. Μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου που ανεξαρτητοποιήθηκε (...) από την Παράταξή του, μπορεί ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΕΙ ΣΕ ΑΛΛΗ »

Ενώ το Πρακτικό “σύμπραξης” τυπικά θα είναι σε ισχύ, όλοι οι Δημοτικοί Σύμβουλοι έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν ό,τι θέλουν σε κάθε θέμα, να ανεξαρτητοποιούνται, να προσχωρήσουν σε άλλη Παράταξη.  Το Πρακτικό δεν δεσμεύει κανέναν στην ψηφοφορία.

III] Δεύτερη παρέμβαση της Κυβέρνησης είναι να δώσει την πλειοψηφία της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής “στην Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος”.

Αυτό σημαίνει ότι ο Δήμαρχος θα καταφέρει να εφαρμόσει το Πρόγραμμά του ;

Σύμφωνα με τα άρθρα 8, 9, 10, 11 και 12 του Ν/Σ – και παρά την αντίθετη φημολογία του προηγούμενου διαστήματος - ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ αρμοδιότητες του Δημοτικού Συμβουλίου:

- η ψήφιση του Τεχνικού Προγράμματος

- η ψήφιση του Επιχειρησιακού Προγράμματος

- η ψήφιση του Προγράμματος διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας

- η ψηφοφορία για τον ορισμό φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών 

- η ψήφιση του Προϋπολογισμού.

Η πλειοψηφία του Δημάρχου λοιπόν στις Επιτροπές είναι άσχετο θέμα, καμία σχέση με την ψήφιση των ανωτέρω “καυτών” θεμάτων στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Και για τις πέντε ανωτέρω ψηφοφορίες ορίζεται πως « Αν καμία πρόταση δεν συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, τότε η ψηφοφορία ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους προτάσεων και θεωρείται εγκεκριμένη η πρόταση που λάβει ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ψήφους επί ΤΩΝ ΠΑΡΟΝΤΩΝ.».  Αυτή μπορεί να είναι του Δημάρχου, μπορεί όχι.

IV] Η πλειοψηφία “της Παράταξης με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” στην Οικονομική Επιτροπή δεν οδηγεί σε διασφάλιση της “κυβερνησιμότητας” ;

Με το αρ.3 του Ν/Σ αντικαθίσταται ολόκληρο το αρ.72 του ν.3852/2010 (που είχε τροποποιηθεί με την παρ.3 του αρ.203 του Κλεισθένη) στο οποίο καθορίζονται οι αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής.  Οι διατάξεις δέχθηκαν ΚΡΙΤΙΚΗ κατά τη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ, που συνοπτικά κωδικοποιείται στα εξής:

(α) Οι εκτελεστικές αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής δεν ενισχύονται όσο αναμενόταν.  Η λήψη αποφάσεων για σωρεία τυπικών καθημερινών ζητημάτων των πολιτών, παραμένει στο Δημοτικό Συμβούλιο.  Κατεβαίνουν μεν κάποιες με το αρ.3 (π.χ. ταξίδια Αιρετών), αλλά ο αριθμός τους δεν είναι ικανός να ξεμπλοκάρει τις διαδικασίες στα Δημοτικά Συμβούλια.

(β) Όπως εντόπισε - με σειρά παραδειγμάτων - ο Δήμαρχος Παλλήνης, Αθ. Ζούτσος, το Ν/Σ πάσχει με πολλαπλές νομοτεχνικές αστοχίες στις αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής (π.χ. ορισμένες αλληλεπικαλύπτονται...), που προκαλούν προβληματισμό για την εφαρμοσιμότητά του. Δεν θα παραθέσουμε εδώ τις νομικές επισημάνσεις του, ευελπιστώντας το ΥΠΕΣ να προβεί στις σχετικές τροποποιήσεις πριν την κατάθεση στη Βουλή.

(γ) Όπως εντόπισε ο Δήμαρχος Νίκαιας-Ρέντη, Γ. Ιωακειμίδης, υπάρχουν και αρμοδιότητες που ακολουθούν αντίστροφη πορεία, δηλαδή φεύγουν από την Οικονομική Επιτροπή προς το Δημοτικό Συμβούλιο.  Πρόκειται για τις αρμοδιότητες της περ.ιβ’ της παρ.1 του αρ.3, που – όπως ανέφερε ο Δήμαρχος - συνεπάγεται ότι το Δημοτικό Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίζει την κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη των διακηρύξεων, τη διεξαγωγή και κατακύρωση κάθε μορφής δημοπρασιών και διαγωνισμών, για έργα, μελέτες, προμήθειες και υπηρεσίες προϋπολογισμού άνω των 60.000 ευρώ.