Έντυ Μάγιερς: Ψευδής η Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης που διδάσκεται στην Ελλάδα

Η δήλωση αυτή του Αρχηγού της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα της Κατοχής, την περίοδο 1941-1944, προέρχεται από συνέντευξη που παραχώρησε ο Έντυ Μάγιερς στον πρόεδρο της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας» Γεράσιμο Αποστολάτο, στις 26 Οκτωβρίου 1995 στον Οικονομικό Ταχυδρόμο. Η αυτούσια αναδημοσίευσή της αποσκοπεί να αποδείξει την πλάνη και την πλαστογράφηση της ιστορίας της περιόδου στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Πρόκειται για την «τελευταία κατάθεση για την συμβολή των κατοχικών Αντιστασιακών Οργανώσεων από τον Ανώτατο τότε εκπρόσωπο των Συμμάχων στην Ελλάδα», όπως αναφερόταν και στο έντυπο που δημοσιεύθηκε. Η φράση του Μάγιερς «Το γεγονός ότι σήμερα, νεαροί καθηγητές Πανεπιστήμιων και δυστυχώς νεαροί δάσκαλοι διδάσκουν σε πανεπιστήμια και σχολεία ότι το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν η μόνη αντιστασιακή οργάνωση που πολέμησε κατά των Γερμανών με θλίβει βαθύτατα, γιατί σαφώς δεν είναι αλήθεια» αποτελεί την καλύτερη απάντηση στους στρατευμένους αναθεωρητές ιστορικούς.

         Αναλυτικά η συνέντευξη:

  «Ο αρχηγός της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα κατά την κατοχή αποκαλύπτει στον Γεράσιμο Αποστολάτο ότι σχεδόν όλα όσα γράφονται 50 χρόνια μετά την απελευθέρωση απεικονίζουν αποκλειστικά τα συμβάντα με βάση τη διαστρεβλωμένη άποψη των κομμουνιστών.

Η Επέτειος των 50 χρονών από την Απελευθέρωση της χώρας και ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου μας παρέχει την ευκαιρία να αναζητήσουμε τους επιζώντες πρωταγωνιστές εκείνης της ηρωικής αλλά και τραγικής περιόδου και να επιζητήσουμε με την νηφαλιότητα και την απόσταση που μας παρέχει ο χρόνος να επαναφέρουμε μερικά από τα γεγονότα της εποχής και να ζητήσουμε υπεύθυνα απάντηση για τις πραγματικές τους διαστάσεις.
Συνομιλητής μας είναι ο ταξίαρχος ε.α. Έντυ Μάγιερς που έφθασε στην Ελλάδα ως αρχηγός της Ομάδας Σαμποτέρ τον Σεπτέμβριο του 1942 για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και αμέσως κατόπιν ορίσθηκε ως αρχηγός της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην κατεχόμενη τότε χώρα μας.Ο Ταξίαρχος Μάγιερς σε πολύ προχωρημένη τώρα ηλικία, αλλά πάντα με ζωηρή μνήμη και απόλυτα καθαρό μυαλό μας θυμίζει την τελευταία παράγραφο του βιβλίου που έγραψε από τις Αναμνήσεις του εκείνης της περιόδου με τίτλο: «Η Ελληνική περιπλοκή – Οι Βρεταννοί στην κατεχόμενη Ελλάδα» (σημ.: το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Εξάντας»).Ο Ταξίαρχος Μάγιερς κατέληγε στο κείμενο του: «Η Ελλάδα, ο γενναίος μας σύμμαχος, πλήρωσε ακριβά το χέρι της Μοίρας. Πριν από την άφιξη μας εκεί, το καλοκαίρι του 1942 οι σπόροι της μεταπολεμικής ανωμαλίας είχαν πέσει ήδη στο έδαφος. Ήταν τραγικό που δεν αρπάξαμε τις ευκαιρίες που μας δόθηκαν για να προλάβουμε τα βάσανα της. Ίσως η Ιστορία να διαπιστώσει τελικά πως μας ήταν αδύνατο να κάνουμε κάτι τέτοιο». Η συνομιλία μας (που μαγνητοφωνήθηκε) είχε σαν στόχο να διαπιστώσουμε από μια υπεύθυνη φωνή ποια ήταν «βάσανα της Ελλάδος» που δεν μπόρεσαν να τα θεραπεύσουν.

 –  Ταξίαρχε Μάγιερς υπήρξατε ένας από τους πρωταγωνιστές της Συμμαχικής παρουσίας κατά τη Γερμανική Κατοχή και στον αγώνα κατά των κατακτητών. Πιστεύετε ότι τα ντοκουμέντα που θα κυκλοφορήσουν τώρα με την ευκαιρία των 50 ετών από την απελευθέρωση της χώρας θα αποδώσουν την ιστορική και αντικειμενική αλήθεια; 

 – Η σύντομη απάντηση στο ερώτημα είναι: Όχι. Κάθε άλλο. Μεγάλο μέρος των αναμνήσεων που γράφτηκαν και των στοιχείων που επιλεκτικά παρουσιάζονται απεικονίζουν αποκλειστικά την άποψη των συμβάντων από την διαστρεβλωμένη άποψη των κομμουνιστών. Δεν αποδίδουν τη συνολική εικόνα της Εθνικής Αντιστάσεως στην Ελλάδα, η οποΐα περιελάμβανε αρκετές άλλες αντιστασιακές οργανώσεις εκτός από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ελάχιστα στοιχεία αναφέρουν την συμβολή του ΕΔΕΣ. Δεν γίνεται σχεδόν καμμία μνεία για την ΕΚΚΑ της οποίας ο Αρχηγός Δημ. Ψαρρός δολοφονήθηκε από τον ΕΛΑΣ. Ακόμη ελάχιστα αναφέρονται για την πλατειά αντίθεση του κόσμου προς τον κομμουνισμό. Εάν ο ΕΔΕΣ δεν είχε κατορθώσει να επιζήσει μέχρι την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα οι κομμουνιστές θα βρίσκονταν σε πάρα πολύ ισχυρή πολιτική θέση για να καταλάβουν την εξουσία με τη βοήθεια του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

– Τι έχετε να πείτε σχετικά με την Αντίσταση στη Βόρειο Ελλάδα τώρα που αναζητούνται και τα αιτια δημιουργίας τότε φιλοσκοπιανών κινήσεων στην περιοχή; 

– Είχα στοιχεία από πληροφορίες για πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες 0μάδες άλλων αντιστασιακών οργανώσεων – όπως η ΠΑΟ – αφοπλίζονταν με τη βία από τον ΕΛΑΣ σχεδόν αμέσως μόλις άρχισαν να σχηματίζονται, αρκετούς μήνες πριν από την άφιξη μου στα βουνά. Τα μέλη τους εξαναγκάζονταν συχνά υπό την απειλή θανάτου να συμπράξουν με τον ΕΛΑΣ (σ.σ. Βλέπε και την Δίτομη Έκδοση της «Εταιρίας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας» για το «Ελληνικό Βορρά» του Παρμενίωνα Παπαθανασίου).

– Τι έχετε όμως να πείτε για επανειλημμένες δηλώσεις παραγόντων της ελληνικής ζωής, όπως του Μίκη Θεοδωράκη, που παλαιότερα είχε δηλώσει στο «Newsweek» ότι μόνον οι κομμουνιστές πολέμησαν τότε κατά του κατακτητή;

– Αυτό δεν είναι καθόλου ακριβές. Θα αναφερθώ στις προσωπικές μου εμπειρίες μια και ήμουνα τότε αρχηγός της Βρεταννικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα, από το φθινόπωρο του 1942 έως το καλοκαίρι του 1943.Ο ΕΛΑΣ, το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ, δεν ήταν κατ’ ουδένα τρόπο ο μόνος που πολέμησε κατά των Γερμανών. Ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ πολέμησαν εξ ίσου γενναία και πολύ συχνά η συνεισφορά τους, στην πολεμική προσπάθεια των Συμμάχων ήταν πιο σημαντική από την προσφορά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Κι αυτό γιατί το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ περίμενε πάντα τις πολιτικές οδηγίες για το τι συνέφερε την ηγεσία να κάνουν ώστε να βρεθούν κατά το τέλος του πολέμου στην καλύτερη δυνατή θέση και να καταλάβουν την εξουσία. Αντίθετα ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ ενδιαφέρονταν κυρίως να βοηθήσουν τους συμμάχους να κερδίσουμε τον πόλεμο.

– Στη σελίδα 188 του βιβλίου σας περιγράφετε την συνάντηση σας με τον Σαράφη και τον Άρη Βελουχιώτη στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ στην Αγία Τριάδα. Αναφέρετε οτι κατά τη διάρκεια της συνομιλίας σας τους μεταφέρετε τη σοβαρή δυσαρέσκεια της βρεταννικής κυβερνήσεως από τις τελευταίες πολιτικές κινήσεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και από τις προσπάθειες τους να διαλύσουν τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, που ήταν πιστές στην συμμαχική υπόθεση, ώστε να επιβληθούν οι ίδιοι δια της βίας. Σήμερα μετά απο 50 περίπου χρόνια και βάσει των στοιχείων που έχουμε επιβεβαιώνετε πάντα τις απόψεις της κυβερνήσεως σας;

– Η απάντηση μου θα είναι και πάλι σύντομη: Δεν έχω τίποτα να πω που να αλλάζει τις θέσεις μου έτσι όπως τις είχα διατυπώσει προ 50 ετών. Και αυτή ήταν η άποψη της βρεταννικής κυβερνήσεως ότι βάσει των στοιχείων που συνεκέντρωναν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είχε ως πρωταρχικό του μελημα την κομμουνιστική κυριαρχία επί της Ελλάδος μετά το τέλος του πολέμου. Και ότι τις στρατιωτικές οδηγίες που τους διαβίβαζα εκ μέρους του Στρατιωτικού Διοικητού της Μέσης Ανατολής, πώς δηλαδή να βοηθήσουν ώστε να κερδηθεί ο πόλεμος – που κατ ουδένα τρόπο δεν είχε κερδηθεί το 1943 – τις ακολουθούσαν μόνο δευτερευόντως και στο μέτρο που ξυπηρετούσαν τους σκοπούς τους.

– Παρ’όλα αυτά υπήρχαν τότε και υπάρχουν και σήμερα κάποιοι που ισχυρίζονται ότι οι συμπάθειες σας, ταξίαρχε Μάγερς, έκλιναν τότε προς το ΕΑΜ και οτι δίνατε μεγαλύτερη στρατιωτική βοήθεια σ’ αυτούς, εις βάρος των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων. Από το άλλο μέρος πάλι, πολλοί συγγραφείς της Αριστεράς το αρνούνται αυτό. Είναι αλήθεια οτι μεροληπτούσατε υπέρ των κομμουνιστών;

– Στην Ελλάδα ήλθα ως στρατιώτης και παρ’ όλο που αργότερα μοιραία αναμίχθηκα στην πολιτική παρέμεινα κατά κύριο λόγο στρατιώτης καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής μου στη χώρα, δηλαδή από τον Σεπτέμβριο του 1942 έως το Αύγουστο 1943. Ο σταθερός σκοπός μου, από στρατιωτικής απόψεως ήταν να αποκτήσω τη μεγαλύτερη δυνατή συνδρομή από τις διάφορες ανπιστασιακές οργανώσεις, για την πολεμική προσπάθεια των συμμάχων. Και αυτό εκπληρώνοντας τους επιχειρησιακούς σκοπούς σύμφωνα με τις οδηγίες και επιθυμίες του γενικού στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Αυτές διαβίβαζα τόσο εγώ όσον και οι αξιωματικοί μου στις οργανώσεις. Για να πετύχει η προσπάθεια αυτή έπρεπε να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των ηγετών της Αντιστάσεως και των βρεταννών. Το μόνο σοβαρό εμπόδιο για τη δημιουργία αυτής της εμπιστοσύνης – ιδιαίτερα με τους ηγέτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ – πήγαζε από τον διαδεδομένο τότε φόβο, που ήταν ευδιάκριτος στις αρχές του 1943 ότι η Βρεταννική Κυβέρνηση είχε σκοπό να ευνοήσει την επαναφορά του Έλληνος Βασιλέως χωρίς προηγουμένως να μεσολαβήσει ευνοϊκό γι’ αυτόν δημοψήφισμα. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης είχε προκληθεί από την άρνηση του Βασιλέως, τον οποίο υποστήριξε η βρεταννική κυβέρνηση, να δεχθεί τις επανειλημμένες εισηγήσεις μου για να προβεί το ταχύτερο δυνατόν – και σύμφωνα με την εμφανή σε μένα επιθυμία της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων – σε μια σαφή δήλωση ότι θα επέστρεφε στην Ελλάδα μόνο μετά από τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι δεν αισθανόταν την ανάγκη στην κατάλληλη ώρα να κάμει αυτή τη δήλωση μέχρι που ήταν πολύ αργά για να επηρεάσει αργότερα την ηγεσία της Αριστεράς. Ίσως να ήταν και το γεγονός ότι επέμεινα να τονίζω στους ανώτερους μου τους κινδύνους που θα ανέκυπταν από την παρατεινόμενη σιωπή του ‘Ελληνος Βασιλέως και της Βρετανικής Κυβερνήσεως στο θέμα της διενεργείας δημοψηφίσματος. Ενα άλλο στοιχείο που συνέτεινε από καθαρά στρατιωτικής απόψεως στη συνεχή από μέρους μου υποστήριξη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και συνέβαλε στην κατηγορία ότι έκλινα υπέρ των κομμουνιστών ήταν και το εξής: Μερικούς μήνες πριν από την Απόβαση στην Σικελία, είχα την εμπιστευτική πληροφορία ότι κύριος στόχος της ενεργείας θα ήταν η Σικελία και όχι η Ελλάδα. Είχα όμως εντολή να κάνω ότι δυνατόν για να πεισθούν οι Γερμανοί, σε συνδυασμό με άλλες επιχειρήσεις παραπλανήσεως ότι η απόβαση θα γινόταν στην Ελλάδα και όχι στη Σικελία. Είχα τη γνώμη – σωστή ή εσφαλμένη, δεν ξέρω – ότι οι επικοινωνίες στην ανατολική ακτή της Ελλάδος, κατά μήκος της οποίας περνούσε ο μόνος κύριος δρόμος και ο σιδηρόδρομος, ήταν οι πιο σημαντικοί στόχοι για σαμποτάζ, από τις επικοινωνίες της δυτικής ακτής. Και την άνοιξη του 1943 η οργάνωση του ΕΛΑΣ κυριαρχούσε και ήταν σχεδόν παντοδύναμη στην Ανατολική Ελλάδα. Γι’ αυτό και είχε σημασία για τους Βρεταννούς η υποστήριξη τους και γι’ αυτό θεωρούσα αναγκαίο να έχω καλές σχέσεις μαζί τους και να τους παρέχω στρατιωτική βοήθεια στο μέτρο που την χρειάζονταν και υπό τον όρον ότι θα υπάκουαν και θα έπαυαν να αφοπλίζουν αντίπαλες αντιστασιακές ομάδες.

– Και ποια ήταν τα αποτελέσματα;

– Παρ’ όλο που εγώ είχα κρίνει τις επικοινωνίες κατά μήκος της ανατολικής ακτής ως πιο σημαντικές στο τέλος αποδείχθηκε ότι οι προσπάθειες του Ζέρβα στις ακτές της Δυτικής Ελλάδας είχαν πολύ πιο σημαντικά αποτελέσματα. Και τούτο γιατί τα πολλά σαμποτάζ του ΕΔΕΣ εκεί έκαμαν τους Γερμανούς να πιστεύουν ότι οι σύμμαχοι σκόπευαν να κάνουν απόβαση στη Δυτική Ακτή και ως εκ τούτου πολλοί γερμανικοί σχηματισμοί μεταφέρθηκαν στη Δυτική Ελλάδα αντί να σταλούν να ενισχύσουν το κύριο μέτωπο τους στη Σικελία.

– Ποιές από τις αντιστασιακές ομάδες που είχαν καταφύγει στα βουνά είχαν μοναδικό σκοπό τον αγώνα κατά του κατακτητού και ποιες κατά τη γνώμη σας είχαν απώτερο σκοπό την κατάληψη της εξουσίας μετά το τέλος του πολέμου;

– Πάντα με έθλιβε το γεγονός ότι το 90% των απλών στρατιωτών του ΕΛΑΣ στην αρχή νόμιζαν ότι πολεμούσαν μόνο για την Ελλάδα και όχι για την επίτευξη των μεταπολεμικών σκοπών των αρχηγών του ΕΑΜ. Θα μπορούσαν αυτοί οι ίδιοι νέοι να πολεμούν υπό την αρχηγία του ΕΔΕΣ. Αρχικά, ελάχιστη επίγνωση είχαν ότι απώτερος σκοπός των κομμουνιστών ήταν η κατάληψη της εξουσίας μετά το τέλος του πολέμου. Τις περισσότερες φορές μοναδικός σκοπός αυτών των νέων ήταν να ενταχθούν στις τοπικές αντιστασιακές ομάδες για να πολεμήσουν τον εχθρό που κατέκτησε την πατρίδα τους. Βοηθούμενος από ήδη εκτεταμένης διασποράς παράνομη κομμουνιστική οργάνωση ο ΕΛΑΣ είχε εξαπλωθεί στα 3/4 της ορεινής περιοχής της Ελλάδος, περιοχή που ήταν ευνοϊκή για τη δημιουργία αντιστασιακών ομάδων. Μόνο το 1/4 ή ίσως και λιγότερο, ήταν υπό τον έλεγχο του ΕΔΕΣ και αργότερα ακόμη μικρότερο τμήμα της χώρας, υπό τον έλεγχο της ΕΚΚΑ. ‘Ετσι, οι περιοχές, από τις οποίες οι τρεις αντιστασιακές οργανώσεις, είχαν τη δυνατότητα να στρατολογούν μέλη, ήταν τελείως διαφορετικές. Σε σύγκριση με τις άλλες δύο αντιστασιακές οργανώσεις, τις περισσότερες δυνατότητες στρατολογίας μεγάλου αριθμού ατόμων, τις είχε ο ΕΛΑΣ. Γι’ αυτό τον λόγο κυρίως, τα μέλη του ΕΛΑΣ ήταν περισσότερα. Πάντως οι πραγματικοί κομμουνιστές, ανάμεσα στα κατώτερα στελέχη των ομάδων του ΕΛΑΣ, μετριόνταν στα δάκτυλα των δύο χεριών και ίσως μόνον του ενός. Υπήρχαν ελάχιστοι γνωστοί ηγέτες κομμουνιστές που είχαν έλθει από την Αθήνα για να ενωθούν με την ηγεσία του ΕΑΜ στα βουνά. Και ακόμα πιο λίγοι μπήκαν στον ΕΛΑΣ ως στρατιωτικοί ηγέτες, όμως η πλειοψηφία της ηγεσίας του προέρχονταν από επαρχιακές πόλεις και ήταν ήδη μέλη του παράνομου κομμουνιστικού κόμματος. Όπως γνωρίζουν όσοι έχουν μελετήσει τον κομμουνισμό, η ηγεσία κάθε κομμουνιστικής οργανώσεως στηρίζεται στη δύναμη μιας άρχουσας μειοψηφίας και όχι πάνω σε μια πλειοψηφία εκλεγμένων με δημοκρατικές διαδικασίες. Είναι ηγεσία αυταρχική, δικτατορική, πέστε την όπως θέλετε. Και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν οργανωμένο κατά τον εξής τρόπο: Υπήρχαν ολιγάριθμοι ηγέτες, που είχαν όλη τη δύναμη στα χέρια τους και που ενεργούσαν κάτω δήθεν από εθνικιστικούς σκοπούς, επιδιώκοντας όμως άλλα πολιτικά οφέλη. Και όπως γνωρίζω από προσωπικές εμπειρίες, μόνο κατά την εποχή της εξάπλωσης της βρεταννικής αποστολής σε πολλές περιοχές της Ελλάδος, άρχισε ο απλός αντάρτης του ΕΛΑΣ να καταλαβαίνει ότι αποτελούσε μέλος μιας κομμουνιστικής οργανώσεως. Αρχικά γνώριζαν ελάχιστα ή τίποτα για την επιδίωξη της ηγεσίας τους να καταλάβει την εξουσία μετά το τέλος του πολέμου.

– Θα συμφωνούσατε στο γεγονός ότι και στις μικρότερες ομάδες του ΕΛΑΣ υπήρχε πάντοτε καμουφλαρισμένος, όπως περιγράφετε, κομμουνιστής που είχε λάβει τις οδηγίες του και γνώριζε ποια πολιτική έπρεπε να ακολουθήσει ώστε να επιχειρήσει πλύση εγκεφάλου στην ομάδα του και να την καθοδηγήσει προς την κατεύθυνση που εξυπηρετούσε το κομμουνιστικό κόμμα;

– Θα συμφωνήσω με αυτό. Και κάτι ακόμα: υπήρχε πάντα σε κάθε ομάδα ο στρατιωτικός διοικητής και ένας πολιτικός κομμισάριος. Οι πολιτικοί κομμισάριοι κάθε ομάδας ήταν τελείως αδίστακτοι ως προς την μεταχείριση των αντίζηλων οργανώσεων. Ήταν άλλωστε άριστα εκπαιδευμένοι. Πολλοί από αυτούς είχαν πολύχρονη πείρα στην παρανομία, από τότε που ο Μεταξάς ανάγκασε το κομμουνιστικό κόμμα να μπει στην παρανομία. Έτσι ήταν καλά εκπαιδευμένοι σε ανατρεπτική δράση για λογαριασμό του κομμουνιστικού κόμματος.

– Ποια ήταν τα αισθήματα σας σχετικά με την αλλαγή που έγινε στο εξώφυλλο του βιβλίου σας – όπως πληροφορηθήκαμε όταν δηλαδή είδατε να απεικονίζονται σ’ αυτό οι σημαίες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Θεωρείτε σωστή την πράξη αυτή του εκδότη; Γιατί είμαι βέβαιος ότι δεν ζητήθηκε η έγκριση σας για την αλλαγή αυτή.

– Βιοποριστικά ο εκδότης εξαρτάται από τα βιβλία, το δικό μου και των άλλων συγγραφέων. Πρέπει, λοιπόν, να κερδίσει χρήματα από την πώληση τους. Δυστυχώς, για να πουληθεί το βιβλίο μου τότε, αλλά και σήμερα – πρέπει να φαίνεται ότι αφηγείται την ιστορία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και όχι την ιστορία της αντίστασης του ελληνικού λαού, την ιστορία όλων των οργανώσεων που πολέμησαν κατά τοϋ εχθρού. Γι’ αυτόν το λόγο συμπεραίνω ότι έβαλε τις σημαίες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στο εξώφυλλο του βιβλίου μου, χωρίς να ζητήσει την έγκριση μου, χωρίς να με ρωτήσει, χωρίς καν να έρθει σε επαφή με τον Έλληνα αντιπρόσωπο μου. Αυτό με θύμωσε πολύ, γιατί το βιβλίο μου αυτό δεν είναι μια ιστορία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Είναι το ιστορικό των εμπειριών μου πάνω στην Ελληνική Αντίσταση κατά την περίοδο 1942-43, περίοδο για την οποία είμαι πάντα πρόθυμος να απαντήσω σε κάθε ερώτημα σχετικά με τα συμβάντα. Το γεγονός ότι σήμερα, νεαροί καθηγητές Πανεπιστήμιων και δυστυχώς νεαροί δάσκαλοι διδάσκουν σε πανεπιστήμια και σχολεία ότι το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν η μόνη αντιστασιακή οργάνωση που πολέμησε κατά των Γερμανών με θλίβει βαθύτατα, γιατί σαφώς δεν είναι αλήθεια. Όλος ο ελληνικός λαός, στο σύνολο του, πολέμησε κατά του εχθρού και αρκετοί από αυτούς κάτω από την αιγίδα του ΕΔΕΣ και της ΕΚΚΑ, αντιστασιακές οργανώσεις που συνεισφέρανε συχνά πολύ περισσότερα στην πολεμική προσπάθεια των Συμμάχων από τον ΕΛΑΣ. Τούτο δεν σημαίνει ότι υποτιμώ τις προσπάθειες του ΕΛΑΣ. Υπήρχαν περιπτώσεις που οι μαχητές έδειξαν μεγάλη γενναιότητα. Δυστυχώς, ομως, οι ηγέτες τους – όπως εξήγησα ήδη – δρούσαν πάντοτε υπολογίζοντας τι θα τους βοηθούσε ώστε να καταλάβουν την εξουσία μετά το τέλος του πολέμου, για να εγκαθιδρύσουν ένα κομμουνιστικό καθεστώς. Εν πάση περιπτώσει, ουσιαστικά, ολόκληρο το ελληνικό έθνος αντιστάθηκε στον εχθρό.

– Συμπερασματικά, κ. Μάγερς, πόσο ουσιαστική ήταν – κατά την γνώμη σας – η συνεισφορά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην κοινή αντιστασιακή και συμμαχική προσπάθεια;

– Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς με ακρίβεια στην ερώτηση αυτή. Υπήρχαν στιγμές κατά τις οποίες ο ΕΛΑΣ βοήθησε τη συμμαχική προσπάθεια. Υπήρχαν όμως και περίοδοι κατά τις οποίες είχα τη γνώμη ότι ασφαλώς θα τα καταφέρναμε καλλίτερα χωρίς αυτούς. Τον Μάρτιο του 1943 μάλιστα έστειλα σήμα στο Κάιρο: «Τώρα ή ποτέ» ήταν το νόημα του σήματος, «τώρα ή ποτέ» είναι η στιγμή να διακόψουμε κάθε σχέση με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Από στρατιωτικής απόψεως θα είχα καλλίτερα αποτελέσματα χωρίς αυτούς. Η απάντηση του Καΐρου ήταν: «Όχι, μη διακόψετε σχέσεις μαζί τους. Επιδιώξτε τον σχηματισμό εθνικών ομάδων, μη πολιτικών εθνικών ομάδων». Έτσι συνέχισα αυτές μου τις προσπάθειες. Να επιτύχω όπως η πολιτική να θεωρείται δευτερεύον θέμα έναντι της στρατιωτικής προσφοράς όλων των αντιστασιακών οργανώσεων. Ως προς αυτό, ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ δεν αποτελούσαν καθόλου πρόβλημα. Αντίθετα ο ΕΛΑΣ ήταν πάντα τεράστιο πρόβλημα.

Πηγή:

1) Εθνικές Αντιστασιακές Οργανώσεις 1941-1945, Πρακτικά του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Συνομοσπονδίας Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων, σ.219-226.

5 Ιουλίου 2014 Γιάννης Αθανασόπουλος