Θάνος Μικρούτσικος: ένας αξιόλογος μουσικοσυνθέτης

Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

-- Ελληνική Πολιτεία: μία πολιτική τάξη με… μικρούτσικη αντίληψη περί αξιακών Προτύπων

Δημοσία δαπάνη μία (σοβαρή και υπεύθυνη) Πολιτεία κηδεύει ανθρώπους που σχεδόν σύσσωμο το έθνος είναι σε θέση να αναγνωρίσει την σπάνιας αξίας προσφορά τους. 

Προσφορά, είτε σε μέγεθος έργου εθνικής ωφελείας (εξύψωση πολιτισμικού επιπέδου, ηρωικές πράξεις ανδρείας και αυταπάρνησης, εμπνευστική εθνική καθοδήγηση σε υψηλά συλλογικά επιτεύγματα, κτλ), είτε σε ενασάρκωση/ανάδειξη Προτύπων κοινωνικής συμπεριφοράς ικανών να εμπνεύσουν ένα έθνος προς ποιοτικότερους δρόμους πνευματικής προόδου.

Ποιες από αυτές τις προϋποθέσεις εκπλήρωνε η προσωπικότητα τού εκλιπόντος Θάνου Μικρούτσικου;
 

Κατά την εκτίμησή μου, καμία.
.
Ας μη βιαστεί κάποιος να θεωρήσει ότι με αυτό που λέω προσβάλλω δήθεν τη μνήμη του. Καθόλου∙ ο άνθρωπος είχε τη διαδρομή του, την (πραγματική) αξία τής οποίας την αναγνωρίζω και ουδόλως υποτιμώ. Μέγεθος αξίας αντίστοιχη της οποίας είχαν βέβαια και πολλοί άλλοι Έλληνες (που όμως δεν τιμήθηκαν αναλόγως).
 

Υπάρχει άραγε κάποιο επιχείρημα χρήσιμου νοήματος που στηρίζει την ανάγκη κάτι απλώς «καλό» (ακόμα και κατά κάποιους «πολύ καλό») να αναδειχθεί σε «Εξέχον»;  

Φοβάμαι πως όχι. 

Η δε υπερβολή, το μόνο που πετυχαίνει είναι κάτι αρνητικό: να υποβαθμίζει την ίδια την Αξία την οποία καταχράται.

Στην Ελλάδα, «αξία» αποδίδεται σε οτιδήποτε είναι ικανό να γοητεύσει τις μάζες∙ και όχι σε υψηλά Πρότυπα που είναι φορείς παγίων αξιών, που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν τις συνειδήσεις αφυπνιστικά, συνεγερτικά, δημιουργικά.
 

Τα πολιτισμικά Πρότυπα στον τόπο μας έχουν καταπέσει κατά τη διαδρομή των μεταπολιτευτικών χρόνων έχοντας αντικατασταθεί από θολά φαντάσματα εφήμερων ωφελιμισμών που συνεχώς ανατροφοδοτούν και ενισχύουν τον υφιστάμενο κοινωνικό αποπροσανατολισμό και τη ταχεία πορεία προς τη φθορά. Για αυτό και η κοινωνία μας βαδίζει στα τυφλά και συνεχώς φθίνει. 

Η Ελλάδα έχει επείγουσα ανάγκη από θέσπιση και ανάδειξη κοινωνικών Προτύπων.

Ο Θάνος Μικρούτσικος επ ουδενί ήταν ένα τέτοιο Εθνικό Πρότυπο. Απεναντίας, υπάρχουν πολλά στοιχεία της δημόσιας προσωπικότητάς του που εύκολα λογίζονται σαν αντι-πρότυπα. Ήταν σίγουρα ένας καλλιτέχνης που εργάσθηκε με αφοσίωση στον τομέα που είχε επιλέξει στη ζωή του, που έγραψε επαξίως τη δική του μουσική ιστορία αφήνοντας στο διάβα του μερικά πολύ αξιόλογα έργα που αγαπήθηκαν ευρέως. Αυτό και μόνο αυτό αφορά την Ελλάδα εν σχέσει με το πρόσωπο και τη μνήμη του, κάτι που ο καθένας μας θα το εκτιμήσει στο βαθμό που ο ίδιος κρίνει. Όμως, κάτι τέτοιο επ' ουδενί αρκεί για να αναδειχθεί ανάμεσα στους πολύ λίγους «υπέρτατα άξιους» από όλους τους υπόλοιπους διακεκριμένους άξιους Έλληνες.

Υπήρξε και πολιτικός άνδρας (Υπουργός Πολιτισμού), μη έχοντας όμως αφήσει καμία άξια λόγου Ιστορία σε αυτό το πεδίο.
 

Υπήρξε και πολιτικοποιημένος άνδρας, καθ’ όλη τη διαδρομή τής ζωής του. Σε αυτό το πεδίο και αν είναι που ΔΕΝ άφησε κανένα κομμάτι χρήσιμης Ιστορίας πίσω του∙ απεναντίας μάλιστα. Ένας άνθρωπος που ακόμα και στις ύστατες μέρες της ζωής, στην υπέρτατη φάση πνευματικής ωριμότητάς του, εξακολουθούσε να δηλώνει προσηλωμένος σε όσα πίστεψε στην εφηβεία του: στα ουτοπικά ολοκληρωτικά ιδεολογήματα και καθεστώτα που κατά τον προηγούμενο αιώνα «εκτόπισαν» από τη ζωή δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων οι οποίοι απλώς είχαν την ατυχία να μη δηλώνουν πίστη στις ίδιες «δημοκρατικές» ιδέες με εκείνα.
 

Και μας προέτρεπε μάλιστα να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ το 2014 για να σωθεί η Ελλάδα, καθώς και να ρίξουμε ΟΧΙ στο δόλιο Δημοψήφισμα-παρωδία του 2015. Δεν το αναφέρω αυτό επειδή τυχόν δεν ταίριαζε με τις δικές μου επιλογές, αλλά επειδή ήταν προϊόν ιδεολογικής μυωπίας και καταστάσεις που έχοντας τελικά υλοποιηθεί αποδεδειγμένα έφεραν τον τόπο μας στο χείλος τού γκρεμού μιας ανεπανόρθωτης εθνικής καταστροφής.

Επίσης, αυτοαποκαλείτο ευθαρσώς «αντιδεξιός». 

Έχει πολύ μεγάλη σημασία το πρόθεμα «αντι». Διότι το «αντι» σημαίνει ότι είμαι εκ προοιμίου *αντίπαλος* με κάτι. Δεν είναι ότι απλώς υποστηρίζω θέσεις που είναι διαφορετικές από κάποιες άλλες και προασπίζομαι το δίκαιο τών δικών μου, αλλά ότι μέσα στις δικές μου ιδέες φωλιάζει εμφανώς η πεποίθηση ότι εκείνες που δεν συμφωνούν με τις δικές μου είναι αντίπαλες και πρέπει να τις πολεμήσω να αφανιστούν. Με απλά λόγια, ο άνθρωπος αυτός έτρεφε μέσα του ιδέες εθνικού διχασμού και αντιπαλότητας.

Δεν είναι ο πρώτος, αναρίθμητοι άλλοι κάνουν το ίδιο. Ούτε ο μόνος που έκανε τα ίδια παιδαριώδη λάθη εκτίμησης προσώπων και καταστάσεων∙ δεκάδες χιλιάδες άλλοι επέδειξαν την ίδια συμπεριφορά. Όμως ο εν λόγω τιμήθηκε από την Πολιτεία ως «Πρότυπο Ανδρός».

Ο άνθρωπος έφυγε πια από τη ζωή, είναι συγχωρεμένα τα σφάλματά του. Όμως, η Ελληνική Πολιτεία ας με συμπαθά… Δεν έχουν οι εκπρόσωποί της κανένα ηθικό δικαίωμα έρεισμα ή δικαιολογία να ανακηρύσσουν με τόση ρηχή επιπολαιότητα Πρότυπα που μόνο Πρότυπα δεν είναι για τη σύγχρονη Ελλάδα, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις μίας νέας φθηνοπολιτικής "πεπατημένης" για συνέχιση αυτής της πρακτικής στο μέλλον από τον καθένα, έως τον πιθανό πλήρη εκφυλισμό τού νοήματος τής πράξης απόδοσης Εθνικής Τιμής.
 

Ας τιμούσε τον Θάνο Μικρούτσικο με θερμές συμβατικής διάστασης τιμές, όπως θα άρμοζε για τη περίπτωση ενός επιφανούς Έλληνα μουσικοσυνθέτη αυτής τής εμβέλειας. Μέχρι εκεί. Τα υπόλοιπα είναι υπερβολή και κατά μία έννοια προσβάλλουν το κύρος τής ίδιας τής Πολιτείας.

Θα θυμάμαι τον Θάνο Μικρούτσικο για μερικά αθάνατα τραγούδια του, που τα τραγούδησα με θέρμη και θαυμασμό, που άλλες φορές έπαιζα τις συγχορδίες τους τραγουδώντας τούς βιωματικούς στίχους του Καββαδία και άλλων ποιητών. Μόνο για αυτά.
 

Αυτά μόνο θα ήθελα να δείξω στα παιδιά μου εν σχέσει με εκείνον, ώστε να λάβουν ένα γόνιμο ερέθισμα να εμπνευστούν: από το ότι κάποιος άνθρωπος επένδυσε τον εαυτό του και τα ταλέντο του με αφοσίωση σε κάτι που τον εξέφραζε, από το αποτέλεσμα έργου που μπορεί να καρποφορήσει η προσήλωση σε αυτό που αγαπάς και το κάνεις με μεράκι. Και για να τους δείξω ότι το να είσαι πολύ καλός σε κάτι, επ’ ουδενί σε κάνει καλό σε όλα. Ότι για κάθε τι, θα πρέπει να προσπαθείς ξεχωριστα.  

Να τους δείξω ότι άνθρωποι που αδιαφορούν να αναστοχαστούν και να επανεξετάσουν, αλλά συνεχίζουν να αναμασάνε τις ίδιες αναλλοίωτες φαντασιακές ιδέες από την εφηβεία ως τα γεράματά τους, είναι άνθρωποι που δεν κρατάνε μόνο τον εαυτό τους αγκυλωμένο, αλλά συντελούν στο να παραμένει η κοινωνία τους στάσιμη.

Αυτό θα ήθελα να δείξω στα παιδιά μου. Και, δυστυχώς...

αυτό θα ήθελα να δείξω -και θα ήθελα να ήταν σε θέση να μπορούν να δουν- σε όσους ακόμα και σήμερα κρατάνε τις τύχες τής Ελλάδος στα (άτολμα και αδέξια) χέρια τους, νοιαζόμενοι μόνο για το πώς θα κρατάνε τις κοινωνικές μάζες αποναρκωμένες προς χάριν μικροπολιτικών ωφελειών.