Γιατί όχι κατάργηση των κομμάτων;

Ιωάννης Νεονάκης MD, MSc, PhD 

 Καθώς βρισκόμαστε σε περίοδο έντονων συζητήσεων για τον εκλογικό νόμο και την αλλαγή του Συντάγματος, θα ήθελα να επαναφέρω στο δημόσιο διάλογο την πρότασή μου για πλήρη κατάργηση των κομμάτων και λειτουργία των Κοινών σε πολιτικό επίπεδο. Η πρότασή αυτή είχε διατυπωθεί αναλυτικά σε παλαιότερο άρθρο μου. Όπως ανεφέρθη και εκεί, πολλοί πιστεύουν πλέον πως το πολιτικό μας σύστημα, το οποίο και μάς οδήγησε στην αθλιότητα που ζούμε σήμερα χρειάζεται μια ριζική αναμόρφωση. Το πολιτικό αυτό σύστημα με την άκρατη κομματοκρατία, τον πρωθυπουργικό δεσποτισμό, την έλλειψη αντίρροπων πόλων ισχύος, την σχεδόν ανύπαρκτη αντιπροσώπευση του λαού, την παντελή έλλειψη ανάδρασης και ανατροφοδότησης από το λαό, τη στεγανότητα του πολιτικού προσωπικού, τη μετριοκρατία, τη διαπλοκή και πολυεπίπεδη διαφθορά έχει καταστεί πιθανώς ο σημαντικότερος συντελεστής παθογένειας του λαού μας. Οι αδυναμίες του συστήματος αναδείχθηκαν εναργέστερα τα τελευταία χρόνια, όπου η απόλυτη κυριαρχία του διεθνούς κεφαλαίου έχει μετατρέψει σε ενεργούμενα τις πολιτικές ιεραρχίες και ελίτ. 

          Προτάσεις άμεσων δημοκρατικών λύσεων έχουν υπάρξει και παρότι τέτοιες λύσεις είναι ελκυστικές, εντούτοις ενέχουν πλείστα μειονεκτήματα, που τις αποδυναμώνουν εξ αρχής. Θεωρούμε λοιπόν ότι ένα νέο διαφορετικό σύστημα εκπροσώπησης του λαού θα ήταν μια πιο πρόσφορη λύση. Ένα ισχυρό ρεύμα της σύγχρονης ελληνικής σκέψης, στο οποίο και εγώ συντάσσομαι, θεωρεί ότι λύση μπορεί να δοθεί από τη μακραίωνη και βαθειά ριζωμένη στον ψυχισμό μας παράδοση του κοινοτισμού με την επαναλειτουργία των Κοινών υπό νέους όρους και υπό το πλαίσιο και τις δυνατότητες της πραγματικότητας στην οποία ζούμε σήμερα. Οι Έλληνες ανέκαθεν λειτούργησαν μέσω των Κοινών, μέσω δηλαδή πρωτογενών κυττάρων κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης και τη συγκρότηση του εκάστοτε δήμου σε ζων εκκλησιαστικό σώμα (με την πολιτική έννοια του όρου). Η ύπαρξη κομμάτων είναι ξένη προς την ιδιοπροσωπία μας. Τα κόμματα λειτούργησαν τους τελευταίους δύο αιώνες εξ αρχής ως μοχλοί εξυπηρέτησης αλλότριων συμφερόντων οδηγώντας σταθερά το λαό μας σε χειραγώγηση, υποτέλεια και συνεχή αιμορραγία μέχρι του σημερινού ψυχορραγήσματός του.

Λεπτομέρειες και σχηματική απεικόνιση της πρότασης μπορούν να αναζητηθούν στο προηγούμενο άρθρο μας. Εδώ θα αναφερθούν μόνο τα κεντρικά σημεία της πρότασης: 

       Πλήρης κατάργηση όλων των κομμάτων. Ίδρυση των Κοινών και συγκρότηση εκάστου Κοινού από μικρή αριθμητική βάση ενηλίκων Ελλήνων πολιτών διαβιούντων στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Κάθε πολίτης επιλέγει ελεύθερα το Κοινό στο οποίο θα ανήκει. Περιοδική εκλογή εκπροσώπου εκάστου Κοινού. Η εκλογή εκπροσώπου δεν γίνεται ταυτόχρονα σε όλα τα Κοινά, αλλά υπάρχει ομοιογενής διασπορά στο χρόνο. Κάθε εκλεγμένος εκπρόσωπος αναφέρεται συνεχώς και ελέγχεται μέχρι αντικαταστάσεως καθ' οιανδήποτε στιγμή από τα μέλη του Κοινού του. Κάθε Κοινό αυτορρυθμίζεται ως προς τον τρόπο λειτουργίας του πλην του τρόπου εκλογής εκπροσώπου. 

          Οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι συγκροτούν ένα ενδιάμεσο σώμα, αυτό της Συγκλήτου. Από τη Σύγκλητο εκλέγεται το Βουλευτικό Σώμα και ο Κυβερνήτης/Πρωθυπουργός της χώρας. 

      Η Σύγκλητος έχει τις δυνατότητες: (α) προσφυγής σε δημοψήφισμα από το λαό, (β) ελέγχου μέχρι καθαιρέσεως του Κυβερνήτη, (γ) λήψης απόφασης επί οποιουδήποτε θέματος της ζητηθεί από το Βουλευτικό Σώμα, τον Κυβερνήτη ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 

         Κάθε μέλος του Βουλευτικού Σώματος εντάσσεται ελεύθερα και όπως αυτό προκρίνει σε έναν τομέα, σε μια Γραμματεία (πχ. Υγείας, Παιδείας κλ), η οποία και είναι αρμόδια για την επίλυση των ζητημάτων και την κατάρτιση νομοσχεδίων για τον τομέα αυτό. Η υπερψήφιση ενός νομοσχεδίου από την ολομέλεια του Βουλευτικού Σώματος το καθιστά νόμο του κράτους. 

        Ο Κυβερνήτης συντονίζει τη λειτουργία των Γραμματειών, λαμβάνει αποφάσεις σε επείγουσες καταστάσεις για τη χώρα και έχει δυνατότητες ελέγχου των προσώπων στις νευραλγικές θέσεις του κράτους. 

         Το ανωτέρω σύστημα σε συνδυασμό και με άλλες παράλληλες μεταρρυθμίσεις (πχ. εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας από το λαό, δημοψηφίσματα μετά από πρόταση ενός αριθμού πολιτών, δυνατότητες άμεσης ηλεκτρονικής ανάδρασης των πολιτών σε αποφάσεις των πολιτικών σωμάτων, ανοιχτές δημόσιες προκηρύξεις των νευραλγικών θέσεων του κρατικού μηχανισμού κλ) θα επιτρέψουν την εδραίωση μιας πιο ουσιαστικής δημοκρατίας. 

         Η πρόταση αυτή ή οποιοδήποτε άλλο σχέδιο ενεργοποίησης των Κοινών σε πολιτικό επίπεδο προκριθεί, θα επιτρέψει την απαλλαγή της χώρας από την παθογένεια της κομματοκρατίας και στο μέτρου του δυνατού τη χειραγώγηση της χώρας από αλλότρια συμφέροντα και στοχεύσεις. Επίσης θα επιτρέψει την ανάδειξη του προσώπου και την ουσιαστική και συνεχή συμμετοχή του λαού στη λήψη αποφάσεων που τον αφορούν. Θα λειτουργήσουν θεσμοί ανάδρασης, ενώ θα υπάρξουν πόλοι εξισορρόπησης της εξουσίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η εδραίωση του θεσμού των Κοινών σε πολιτικό επίπεδο θα επιτρέψει περαιτέρω πολυποίκιλες δράσεις των Κοινών και σε άλλα επίπεδα (κοινωνικό, οικονομικό, διεθνές κλ). 

         Ίσως θα πρέπει να μελετήσουμε πλέον σοβαρά το θέμα της πλήρους κατάργησης των κομμάτων και της αντικατάστασής τους από ένα πιο γνήσια αντιπροσωπευτικό δημοκρατικό πλαίσιο.