Μικρή σοβιετική ιστορία

Οταν ρυπαίνει κάποια ιδιωτική εταιρεία (δηλαδή του εξαποδώ «νεοφιλελευθε-ρισμού»), πληρώνει πρόστιμο. Το κράτος ασκεί τον εποπτικό του ρόλο και και τιμωρεί όσους π.χ. «θυσιάζουν τις καθαρές θάλασσες στον βωμό του κέρδους». Τι γίνεται όμως όταν ρυπαίνει μια κρατική εταιρεία; Της Σοβιετίας, θα λέγαμε, υπό την έννοια ότι στις χώρες που κυβέρνησαν οι κομμουνιστές υπάρχουν απείρως μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα από εκείνες στις οποίες «το κράτος είναι υπηρέτης του κεφαλαίου».

Μια μικρή σοβιετικού τύπου ιστορία ζει αυτόν τον καιρό και η συμπρωτεύουσα, η οποία εκτός από υφυπουργείο έχει και γραφείο πρωθυπουργού. Η ημικρατική Εταιρεία Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης διοχετεύει ακατέργαστα αστικά λύματα στον Θερμαϊκό Κόλπο δίπλα στην 6η προβλήτα του ΟΛΘ. Για τον λόγο αυτό, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης (αμιγώς κρατική υπηρεσία) επέβαλε πρόστιμο ύψους 224.137 ευρώ. Η ημικρατική ΕΥΑΘ προσέφυγε κατά της κρατικής αποκεντρωμένης διοίκησης στην κεντρική κρατική διοίκηση και οι υπουργοί (τότε) Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης και Σωκράτης Φάμελλος έσβησαν το πρόστιμο.

Δεν φταίει, είπαν, η ημικρατική ΕΥΑΘ που τα περιττώματα επιπλέουν μπροστά στα μάτια των Θεσσαλονικέων και μάλιστα σε περιοχή που είναι προστατευόμενη από διεθνείς συνθήκες. Φταίει, λέει, το Δημόσιο που δεν τέλειωσε τα έργα υποδομής. Ποιο Δημόσιο ακριβώς και ποιος το εκπροσωπεί; Ουδείς γνωρίζει. Οπως γινόταν στην αλήστου μνήμης ΕΣΣΔ, οι ελεγχόμενοι είναι ταυτοχρόνως ελέγχοντες. Ακόμη κι αν όλα γίνονται στραβά, δεν υπάρχει σύντροφος να φέρει την ευθύνη.

Βεβαίως, η απόφαση των κ. Σταθάκη-Φάμελλου πάσχει ποικιλοτρόπως. Πρώτον, βασίζεται σε νόμο του 1955 ο οποίος ρύθμιζε τον ρόλο των διορισμένων νομαρχών (έπαψαν να υπάρχουν εδώ και τριάντα χρόνια) και ουχί του συντονιστή αποκεντρωμένης διοίκησης. Κατά δεύτερον, οι ίδιοι μπορούν να κατηγορηθούν για απιστία κατά του Δημοσίου. Η ΕΥΑΘ δεν είναι αμιγώς κρατική εταιρεία για να λέμε ότι τα λεφτά πάνε από τη μία τσέπη στην άλλη, ασχέτως αν μυρίζει άσχημα ο Θερμαϊκός. Το 26% του ακυρωμένου προστίμου θα πάει σε ιδιωτικές τσέπες· τόσοι είναι οι μη κρατικοί μέτοχοι.

Το βασικότερο όμως είναι άλλο. Μπορεί οι κρατικιστές κάθε λογής να ελεεινολογούν την αγορά για τις περιβαλλοντικές καταστροφές, αλλά αυτές ήταν μεγαλύτερες εκεί όπου δεν υπήρξε. Ακόμη και σήμερα η οικολογική καταστροφή στις χώρες του «υπαρκτού» είναι εμφανής. Ανέλεγκτα οι κρατικές βιομηχανίες ξεφορτώνονταν όλα τα απόβλητα (πυρηνικά, χημικά κ.λπ.) δίπλα σε ανυποψίαστους και χωρίς δυνατότητα αντίδρασης πολίτες.

Τέλος, ας μην πάρουμε στα σοβαρά τις υποσχέσεις της ΕΥΑΘ για «διασφάλιση του θετικού της περιβαλλοντικού αποτυπώματος». Αυτές είναι κάτι σαν το αλήστου μνήμης «πρόγραμμα Θεσσαλονίκης»...

Kathimerini